ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Δ' ΟΙΚ. ΣΥΝΟΔΟΥ
«Ὑμείς εστέ το φως του κόσμου»
Η Εκκλησία μας εορτάζει σήμερα τη μνήμη των αγίων 630 θεοφόρων Πατέρων της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου, η οποία συνήλθε το 451 μ.Χ. στη Χαλκηδόνα της Βιθυνίας, για να διατυπώσει το Χριστολογικό δόγμα.
Την Σύνοδο συνεκάλεσε ο αυτοκράτορας Μαρκιανός και η σύζυγός του Πουλχερία, οι οποίοι είναι και άγιοι της Εκκλησίας μας, για την αντιμετώπιση των μονοφυσιτικών ερίδων, η οποία απειλούσε εκτός από την ενότητα της Εκκλησίας, και την ενότητα την Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Καθιερώθηκε να εορτάζεται η μνήμη των θεοφόρων πατέρων, που συγκρότησαν την Δ’ Οικουμενική Σύνοδο λόγω της σπουδαιότητας του Όρου, δηλαδή της απόφαση της συνόδου για το Χριστολογικό δόγμα της ορθοδόξου διδασκαλίας σχετικά με την ένωση των δύο φύσεων στο πρόσωπο του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού της Θείας και της Ανθρώπινης ατρέπτως, αναλλοιώτως, ασυγχύτως, δηλαδή ότι ο Ιησούς Χριστός είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος.
Η σύνοδος συνεκλίθη για να καταδικάσει την αίρεση του μονοφυσιτισμού και των εκπροσώπων του. Ονομάστηκε Μονοφυσιτισμός, διότι οι κύριοι εκπρόσωποι του ο αρχιμανδρίτης Ευτυχής και ο πατριάρχης Αλεξανδρείας Διόσκουρος υποστήριζαν την εσφαλμένη άποψη ότι στο πρόσωπο του Χριστού υπάρχει μία φύση, η Θεία η οποία απορρόφησε την ανθρώπινη κατά την Σάρκωση. Αυτή όμως η θεωρία έχει ολέθριες συνέπειες για τη σωτηρία μας, διότι με την απορρόφηση της ανθρώπινης φύσης από τη θεία δεν έχουμε πραγματική σάρκωση του Χριστού, η οποία θα μπορεί να σώσει τον άνθρωπο από το προπατορικό αμάρτημα και την πτώση μας από τον παράδεισο, και να μας απαλλάξει από την αμαρτία.
Με την απόφαση της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου διακηρύσσεται ότι ο Χριστός είναι τέλειος Θεός και τέλειος Άνθρωπος, δύο τέλειες φύσεις ,η θεία και η ανθρώπινη ενωμένες ασυγχύτως, ατρέπτως, αδιαιρέτως, αχωρίστως σε μία υπόσταση . Με την ουσιαστική ένωση των δύο φύσεων και με το να είναι τέλειες και οι δύο η Θεία φύση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού με το Σταυρικό θάνατο Του και την τριήμερο ένδοξο Ανάστασή Του παρέχει την αγιότητα και την αφθαρσία της κτιστής ανθρώπινης φύσης προσφέροντας μας τη δυνατότητα με την μυστηριακή μετοχή μας στη λατρευτική ζωή της Εκκλησίας με το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος και τον αγώνα μας για την εξάλειψη των αμαρτιών μας, ώστε να μπορέσουμε να γίνου με κατά Χάριν υιοί Θεού.
Επίσης, σχετικά με τον τόπο που πραγματοποιήθηκε η σύνοδος ήταν ο ναός της Αγίας Ευφημίας, στην Χαλκηδόνα. Όταν ολοκληρώθηκε η σύνοδος οι Ορθόδοξοι Πατέρες συνέταξαν Τόμο που περιείχε την Ορθόδοξη διδασκαλία, και οι μονοφυσίτες συνέταξαν δικό τους Τόμο που περιείχε τις αιρετικές κακοδοξίες τους. Τοποθέτησαν τους δύο τόμους στην λειψανοθήκη της Αγίας
Ευφημίας στο στήθος της και σφράγισαν την λειψανοθήκη. Μετά από οκτώ ημέρες άνοιξαν τη λειψανοθήκη και αντίκρισαν το θαυμαστό γεγονός ο Τόμος των Ορθοδόξων να βρίσκεται στα χέρια της Αγίας μεγαλομάρτυρος, ενώ ο τόμος των μονοφυσιτών ήταν στα πόδια της. Μ’ αυτό το θαύμα η Αγία επικύρωσε τον ορθόδοξο τόμο διατρανώνοντας την αλήθεια της εκκλησίας μας, το Χριστολογικό δόγμα περί της ενώσεως δύο φύσεων του Χριστού. Αυτό το θαύμα της Αγίας μεγαλομάρτυρος Ευφημίας εορτάζει η Εκκλησία στις 11 Ιουλίου, γι ’αυτό και καθιερώθηκε να τιμάται η μνήμη των θεοφόρων πατέρων που συγκρότησαν την Δ’ Οικουμενική Σύνοδο μεταξύ 13ης και 19ης Ιουλίου.
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που η Εκκλησία μας σήμερα που τιμά τη μνήμη των αγίων Πατέρων της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου, επέλεξε το συγκεκριμένο ευαγγελικό ανάγνωσμα που είναι παρμένο από την “Επί του όρους ομιλία” και στο οποίο ο Χριστός παρομοιάζει τους μαθητές Του με φως του κόσμου, με πόλη κτισμένη πάνω σε βουνό που φαίνεται από παντού και ακόμα με λυχνάρι που καίει επάνω στο λυχνοστάτη.
Προς τιμήν τους διαβάζεται στο ευαγγελικό ανάγνωσμα ένα τμήμα από την «επί του όρους ομιλία» τοῦ Κυρίου. Στην ομιλία του αυτή ο Κύριος κάλεσε τοὺς μαθητές Του να φωτίζουν τὸν κόσμο με την ενάρετη ζωή τους και τον θεοφώτιστο λόγο τους. Με τὸν τρόπο αυτό πολλοί άνθρωποι θα ωφελούνται καὶ θα δοξάζεται ο πανάγαθος Θεός.
Όπως μας πληροφορεί ο ευαγγελιστής Ιωάννης, αληθινό φως του κόσμου είναι μόνο ο Θεός. Εκείνος, είναι “το φως των ανθρώπων”, “το φως το αληθινόν, το οποίο φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον”. Τόσο οι μαθητές του Κυρίου όσο και οι πιστοί γενικότερα, επειδή ακριβώς δέχονται το φως το αληθινό, μπορούν να γίνουν και οι ίδιοι φως με τη σχετική έννοια.
Οι πιστοί είναι ετερόφωτοι γιατί αντλούν φως από την πηγή Εκείνου. Παίρνουν το θείο φωτισμό “εκ του πληρώματος αυτού” και έτσι γίνονται “τέκνα” και “υιοί φωτός”. Η εν Χριστώ ζωή, όπως υπογραμμίζει ο Γρηγόριος Νύσσης, είναι τελικά μια πορεία μέσα στο φως του Χριστού και ταυτόχρονα μια ακτινοβολία του φωτός αυτού μεταξύ των ανθρώπων.
Έτσι, στο βαθμό που φωτιζόμαστε από το φως του Χριστού και υπακούμε στα κελεύσματα του ευαγγελικού λόγου, γινόμαστε κι εμείς φως του κόσμου.
Η θέση μας ως μαθητών του Χριστού μέσα στον κόσμο είναι περίοπτη. Όλοι έχουν στραμμένα τα μάτια τους επάνω μας. Οι Χριστιανοί ως άλλοι λύχνοι αναμμένοι από το φως του Χριστού καλούμαστε να εκπέμψουμε το νοητό φως της πίστεως, τόσο με τα λόγια όσο και με τα καλά μας έργα, παίρνοντας παράδειγμα το πρότυπο των τιμώμενων σήμερα αγίων Πατέρων της Εκκλησίας, που ήταν και τότε και σήμερα φώτα του κόσμου, που φωτίζουν το δρόμο προς τη Βασιλεία του Θεού. Αμήν.
Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου
Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών
