Χαιρετισμός
Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας
κ. Ἱερωνύμου
στό Διεθνές Θεολογικό Συνέδριο
«Ἁγίου καί Ἐνδόξου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ Ὁδοί»
Καλάβρυτα, 2-4 Φεβρουαρίου 2024
“Μακαρίζομέν σου τήν δεξιάν, Λουκᾶ θεηγόρε,
δι’ ἧς ἔχομεν οἱ πιστοί, τάς τοῦ Θεοῦ Λόγου διττάς
ἁγίας πλάκας καί τήν σεπτήν εἰκόνα τῆς Θεομήτορος.”
(Μεγαλυνάριον)
- Σεβασμιώτατοι Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,
- Ἀξιότιμοι Ἐκπρόσωποι τῶν Πολιτικῶν Ἀρχῶν, τῆς Περιφερειακῆς Διοικήσεως καί τῆς Τοπικῆς Αὐτοδιοικήσεως,
- Ἐλλογιμώτατε κύριε Ἀντιπρύτανη τοῦ Ἐθνικοῦ καί Καποδιστριακοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν καί Ἐκπρόσωπε τῶν Πρυτανικῶν Ἀρχῶν τοῦ Πανεπιστημίου,
- Ἐλλογιμώτατε κύριε Κοσμῆτορ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Ἐθνικοῦ καί Καποδιστριακοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν,
- Ἐλλογιμώτατες κυρίες Εἰσηγήτριες καί Ἐλλογιμώτατοι κύριοι Εἰσηγητές,
- Σεβαστοί πατέρες,
- Ἀγαπητές καί ἀγαπητοί Σύνεδροι,
Δοξάζουμε καί εὐλογοῦμε τόν Τριαδικό Θεό, ὁ ὁποῖος, διά πρεσβειῶν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Μεγαλοσπηλαιωτίσσης, μᾶς καταξίωσε νά διοργανώσουμε, σέ συνεργασία μέ τό Studium Historicorum Ecclesiasticorum τοῦ Τμήματος Θεολογίας τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Ἐθνικοῦ καί Καποδιστριακοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, τό παρόν Διεθνές Θεολογικό Συνέδριο ὑπό τόν τίτλο «Ἁγίου καί Ἐνδόξου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ Ὁδοί», μέ σκοπό νά προβάλουμε τήν ἀκτινοβόλο μορφή τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ καί νά δρέψουμε πρός πνευματική τροφοδοσία πάντων ἡμῶν τούς εὔχυμους καρπούς ἐκ τοῦ ἀγλαοκάρπου δένδρου τῆς ζωῆς καί τοῦ ἔργου του.
Μία ἀπό τίς ἀφορμές γιά τήν σύγκληση τοῦ ἐν θέματι Συνεδρίου ἀποτέλεσε ἡ εὐλογητή παρουσία καί δράση τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ στήν περιοχή μας καί εἰδικότερα σέ μία ἀπό τίς δύο ἕδρες τῆς Ἀποστολικῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας, τήν Μαρτυρική πόλη τῶν Καλαβρύτων, ὅπου, σύμφωνα μέ τήν παράδοση, εὑρισκόμενος στήν σημερινή τοποθεσία τῆς παλαίφατης Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Μεγάλου Σπηλαίου, τέλεσε τό βαρυσήμαντο πνευματικό του ἔργο, συγγράφοντας, καταυγαζόμενος ἀπό τό πνευματικό καί ὑπερκόσμιο φῶς τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, τό θαυμάσιο Εὐαγγέλιό του, τό “φάρμακο τῆς ψυχῆς”, ὅπως ἐπιτυχῶς τό χαρακτηρίζει ὁ ἱερός Ἱερώνυμος, καί τίς ἀριστουργηματικές “Πράξεις τῶν Ἀποστόλων”.
Ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς ὀνομάζεται καί ὡς “ὁ Εὐαγγελιστής τῆς Παναγίας”, καθώς, περισσότερο ἀπό ὅλους τούς Εὐαγγελιστές, περιγράφει λεπτομέρειες καί παρέχει πολύτιμες πληροφορίες γιά τήν Κυριοτόκο Μαρία, τίς ὁποῖες γνωρίζουμε μόνο ἀπό αὐτόν.
Ὡστόσο, ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς, παρόλο πού κατέγραψε πληροφορίες ἀπό τήν Παναγία Μητέρα τοῦ Κυρίου καί τούς Ἁγίους Ἀποστόλους γιά γεγονότα ἀπό τήν ζωή τοῦ Ἰησοῦ, τά ὁποῖα στά ὑπόλοιπα τρία Εὐαγγέλια δέν ἀναφέρονται, καθώς ἐπίσης καί γεγονότα περί τῆς δράσεως τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, δέν ὑπῆρξε μόνον ἐκπληκτικός ἱστορικός, ὁ ὁποῖος διέθετε ἰδιαίτερη εὐαισθησία καί ἀνεπτυγμένο ἱστορικό αἴσθημα, ὥστε σύγχρονοι ἱστορικοί νά τόν ἀποκαλοῦν ὡς τόν “πρῶτο χριστιανό ἱστορικό” καί ὡς τόν “Θουκυδίδη τῆς χριστιανοσύνης”. Τά ἔργα τοῦ Εὐαγγελιστῆ, πέραν τῆς θεολογικῆς καί τῆς ἱστορικῆς τους ἀξίας, ἀνήκουν ἀπό γλωσσικῆς ἀπόψεως στά πιό ἀξιοθαύμαστα βιβλία τόσο τῆς Καινῆς Διαθήκης, ὅσο καί τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς φιλολογίας, διότι χαρακτηρίζονται ἀπό σαφές καί ἰδιαίτερα γλαφυρό ὕφος, γραμμένα στήν ἀνώτερη κοινή ἑλληνική. Εἰδικότερα, τό Εὐαγγέλιο τοῦ Λουκᾶ διακρίνεται ἀπό τά ἄλλα Εὐαγγέλια, ἀκριβῶς γιά τήν ἀκριβεστάτη ἱστορική τοποθέτηση τῶν γεγονότων πού περιλαμβάνονται σέ αὐτό, ἀλλά καί γιά τόν γλωσσικό του χαρακτῆρα, μέ ἀποτέλεσμα νά χαρακτηρισθεῖ, ἀκόμα καί ἀπό ξένους πρός τό περιεχόμενό του, ὡς “τό ὡραιότερο βιβλίο πού γράφθηκε ποτέ”.
Ὡς ἐκ τούτου, μέσῳ τοῦ διεξαγομένου Διεθνοῦς Θεολογικοῦ Συνεδρίου σκοπεῖται νά ἀναδειχθεῖ κάθε πτυχή τοῦ συγγραφικοῦ ἔργου τοῦ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ. Ταὐτοχρόνως, ὅμως, ἡ παροῦσα διοργάνωση πρόκειται νά ἀσχοληθεῖ ἐπισταμένως καί μέ τήν ἰδιότητα τοῦ Ἁγίου Λουκᾶ ὡς ἁγιογράφου καί μάλιστα ὡς τοῦ κατ’ ἐξοχήν “ζωγράφου τῆς Παναγίας”, λαμβάνοντας ἀφορμή ἀπό τήν ἀποστολοχάρακτη ἱερά καί θαυματουργή εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Μεγαλοσπηλαιωτίσσης, ἡ ὁποία φυλάσσεται στήν Ἱερά Μονή τοῦ Μεγάλου Σπηλαίου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας.
Κατά τήν παράδοση, ἡ θεία πρόνοια εὐδόκησε νά ἱστορηθεῖ ἀπό τό εὐγενικό καί σταθερό χέρι τοῦ Ἀποστόλου Λουκᾶ, ἰατροῦ, Εὐαγγελιστοῦ καί ἁγιογράφου, πού χειριζόταν μέ τήν ἴδια εὐκολία τό ἰατρικό νυστέρι, τήν γραφίδα τοῦ Εὐαγγελιστοῦ καί τόν ἱερό χρωστῆρα, μία ἀπό τίς πλέον περίπυστες εἰκόνες στόν Ὀρθόδοξο κόσμο, συνευδοκούσης σέ αὐτό τῆς ἴδιας τῆς Ἁγίας Θεοτόκου, ἡ ὁποία παρέσχε τήν εὐλογία Της, λέγουσα: “Ἡ χάρις τοῦ ὑπ’ ἐμοῦ τεχθέντος εἴη δι’ ἐμοῦ μετ’ αὐτῶν”, ἀναφερομένη στήν ἐν λόγῳ εἰκόνα καί ὁρισμένες ἀκόμη πού ἀποδίδονται στόν ζωγράφο τῆς Παναγίας Ἅγιο Λουκᾶ.
Ὅπως εἶναι γνωστό, ἡ φορητή εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Μεγαλοσπηλαιωτίσσης περιλαμβάνει τίς μορφές τῆς Παναγίας Βρεφοκρατούσης καί τοῦ Θείου Βρέφους, οἱ ὁποῖες φέρουν πλούσια διαδήματα στίς κεφαλές τους. Ἔχει φιλοτεχνηθεῖ μέ τήν ἐγκαυστική μέθοδο (“κηρῷ καί χρώμασι”) σέ ἐσοχή πού ἀπολήγει ἀψιδωτά στό ἐπάνω μέρος της, ἐνῶ περιφερειακά εἶναι ἁγιογραφημένες, μέσα σέ μικρά διάχωρα, παραστάσεις ἀπό τόν βίο τῆς Παναγίας, ὅπως τά Εἰσόδια καί ὁ Εὐαγγελισμός.
Οἱ εἰκόνες τοῦ Εὐαγγελιστῆ Λουκᾶ εἶναι ἕνα δεύτερο Εὐαγγέλιο, πού μιλᾶ μέ τήν διεθνῆ γλῶσσα τῆς εἰκόνας, ἕνα ἱερό σύμβολο τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ ὁποίου ”ἡ τιμή καί ἡ προσκύνησις ἐπί τό πρωτότυπον διαβαίνει”, ὅπως μᾶς διαβεβαιώνει ὁ Μέγας Βασίλειος, ὁ πρῶτος συστηματικός ἐκφραστής τῆς θεολογίας τῶν ἱερῶν εἰκόνων.
Οἱ πιστοί τῆς κάθε ἐποχῆς ἱστορῶντας, ἀλλά καί τιμῶντας τίς σεπτές εἰκόνες τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας, καταθέτουν εὐλαβῶς ἐνώπιον τοῦ Ἁγίου Θεοῦ, ἐπικαλούμενοι καί τίς πρεσβευτικές προσευχές τῶν εἰκονιζομένων θεοφρόνων Ἁγίων Προσώπων, τήν ὑποκάρδια ἐπιθυμία τους γιά σωτηρία· καί ὁ Ἅγιος Θεός ἐπιβραβεύοντας αὐτήν τήν ἱερά ἐπιθυμία χαριτώνει, κατά τρόπο μυστικό, τά ἱερά αὐτά ἐκτυπώματα μέ σημεῖα, πού διασαλπίζουν πρός κάθε κατεύθυνση τήν ἄμετρη φιλανθρωπία τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ καί τήν ἀκαταγώνιστη δύναμη τῆς πίστεως.
Ἄς ἀναλογισθοῦμε, λοιπόν, μέ ἀφορμή τήν παροῦσα ἐπιστημονική διοργάνωση, τήν ὑψίστη εὐλογία πού ἔλαβε ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς ἀπό τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο τόσο ἀποτυπώνοντας τίς συγκλονιστικές διηγήσεις Της ἀπό τά περιστατικά τοῦ βίου τοῦ Υἱοῦ Της καί Θεοῦ μας, ὅσο καί ἀπεικονίζοντας τήν Παρθενική Της μορφή, ὡς ὁ πρῶτος ἁγιογράφος τῆς Ἐκκλησίας μας, καί ὁλοκληρώνοντας τίς ἐργασίες τοῦ Συνεδρίου, ἄς ἔχουμε καί ἐμεῖς τήν τιμή καί τήν εὐλογία, ἱστάμενοι ἐν κατανύξει πνευματικῇ ἔμπροσθεν τῆς ἁγίας εἰκόνος τῆς Πανσέπτου Προστάτιδος ἡμῶν Παναγίας τῆς Μεγαλοσπηλαιωτίσσης, νά ἐκφράσουμε ταπεινῶς τήν εὐγνωμοσύνη μας τόσο πρός τό Πανσεβάσμιο Πρόσωπό Της, ὅσο καί πρός τόν Ἅγιο Ἔνδοξο Ἀπόστολο καί Εὐαγγελιστή Λουκᾶ “τόν ἀγαπητό”, πορευόμενοι στόν εὔοσμο λειμῶνα τῶν χριστιανικῶν ἀρετῶν, ὅπως ἐκφράζονται μέσα ἀπό τά θεόπνευστα ἔργα του.
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Βαδίζοντας στίς πνευματικές ὁδούς τοῦ ποικιλόμορφου ἔργου τοῦ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ μέσα ἀπό τίς ἄκρως ἐνδιαφέρουσες εἰσηγήσεις πού πρόκειται νά παρουσιασθοῦν, εὐχόμεθα ὁλοψύχως νά ἀναδειχθεῖ ἡ ἀξία τοῦ Εὐαγγελιστοῦ ὡς πραγματικοῦ καί νηφάλιου καθοδηγητοῦ στήν πορεία, τήν ὁποία δύναται νά ἀκολουθήσει κάθε Ὀρθόδοξος Χριστιανός, μέ ἀφοσίωση καί ἀγάπη πρός τήν Ἐκκλησία καί τόν Ἀρχιποίμενα Χριστό, μέ σκοπό τήν πνευματική του πρόοδο καί τελείωση.
Κατακλείοντας, ἐπιθυμοῦμε νά ἐκφράσουμε τίς ἐγκάρδιες εὐχαριστίες μας πρός ὅλους ὅσοι συνέβαλαν στήν διοργάνωση τοῦ πρώτου αὐτοῦ Διεθνοῦς Θεολογικοῦ Συνεδρίου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας, νά εὐχαριστήσουμε καί νά συγχαροῦμε τίς ἐλλογιμώτατες Εἰσηγήτριες καί τούς ἐλλογιμωτάτους Εἰσηγητές γιά τήν ὁλόθυμη συμμετοχή καί τήν κατάθεση τοῦ πλουσίου ἀμητοῦ τῆς ἐπιστημονικῆς γνώσεώς τους στό παρόν Συνέδριο καί, βεβαίως, νά εὐχαριστήσουμε ὅλους ὅσοι προσήλθατε γιά νά παρακολουθήσετε τίς ἐνδιαφέρουσες εἰσηγήσεις πού θά παρουσιασθοῦν κατά τίς ἐργασίες αὐτοῦ.
Εὐελπιστοῦμε ἡ πρoσπάθειά μας αὐτή νά ἀποτελέσει γιά ὅλους μας “θεογνωσίας ἀκριβεστάτης ἀφορμήν καί ἀρετῆς ἐπιμέλειαν”, συμβάλλοντας στήν ζωογόνηση τοῦ ἀειθαλοῦς καί ἀγλαοκάρπου δένδρου τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας.
Ἡ χάρις καί τό ἄπειρον ἔλεος τοῦ ἐν Τριάδι προσκυνουμένου Θεοῦ εἴησαν μετά πάντων ἡμῶν. Ἀμήν!
Ὁ Μητροπολίτης
† Ὁ Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας Ἱερώνυμος
