ΟΜΙΛΙΑ κ. ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑΣ ΡΕΛΛΑ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ
ΜΕ ΘΕΜΑ:
Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΩΣ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΜΑΣ
& ΤΙΣ ΥΠΟΘΗΚΕΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ
4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024
«Ἔνθα ἀνὴρ καὶ γυνὴ καὶ παιδία καὶ τοῖς τῆς ἀρετῆς συνδεδεμένοι δεσμοῖς,
ἐκεῖ μέσος ὁ Χριστός» Ἰ. Χρυσοστόμου, Εἰς Γένεσιν, Ὁμιλ. 7, 5, PG 54, 616, ΕΠΕ 8, 140.
Σεβασμιώτατε Ποιμενάρχα μας κύριε Ιερώνυμε,
Σεβαστοί Πατέρες,
Αξιότιμε κ. Αντιδήμαρχε, κ. Καραΐσκο, εκπρόσωπε του Δημάρχου μας
Κύριε βουλευτά του Νομού μας, κ. Τσιρώνη
Εντιμότατοι εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης
κύριε Πρόεδρε και μέλη του Δ. Σ. της Χριστιανικής Ένωσης Αιγίου, της ΓΕΧΑ
κύριε Πρόεδρε του Συλλόγου Πολυτέκνων
κύριε Πρόεδρε του Συλλόγου Τριτέκνων
σεβαστό ακροατήριο, καλησπέρα σας!
Με ιδιαιτέρα χαρά και συγκίνηση αποδεχθήκαμε την τιμητική ανάθεση της εισήγησης αυτής εκ μέρους του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη μας, η οποία φανερώνει το ανύσταχτο ποιμαντικό ενδιαφέρον του για το ποίμνιό του και δια της οποίας θα μας δοθεί η ευκαιρία σήμερα, ημέρα μνήμης των τριών Αγίων γυναικών, μητέρων των Τριών Ιεραρχών, Εμμέλειας, Νόννας και Ανθούσας, εκ των στυλοβατών των οικογενειών τους, να καταθέσομε σ’ αυτή την κοινή πνευματική τράπεζα τις σκέψεις μας για τον θεοΐδρυτο θεσμό της οικογένειας.
Με πλήρη επίγνωση της ιερότητας και σπουδαιότητας του θέματος: «Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΩΣ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΜΑΣ & ΤΙΣ ΥΠΟΘΗΚΕΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ» θα προσπαθήσουμε να το προσεγγίσουμε υπό το φως της χριστιανικής αλήθειας, ως οφείλουμε, λαμβανομένου υπόψη ότι σε καιρούς δυσχείμερους πνευματικά, σε χρόνους συγχύσεως, πλάνης και αμφισβητήσεως, «ἐν ἡμέραις πονηραῖς, ἐν αἷς ἡ τῶν πολλῶν ἀγάπη ἐψύγη, ὡς ἔφη ὁ Σωτήρ» έχουμε ιερή υποχρέωση να επαγρυπνούμε και να βρισκόμαστε σε διαρκή εγρήγορση για τα ιερά και τά όσιά μας ως Έλληνες Χριστιανοί.
Γι’ αυτό, ευχηθείτε, Σεβασμιώτατε Πάτερ και Δέσποτα, Σεβαστοί Πατέρες, να εκπληρώσομε τήν ανατεθείσα διακονία καί, παρακαλώ, επιτρέψατέ μας, ως ελάχιστη έφραση ευγνωμοσύνης και σεβασμού στα τίμια πρόσωπά Σας, νά αφιερώσουμε τον ταπεινό μας κόπο στις χιλιάδες ευλογημένες οικογένειες - πολλές εκ των οποίων έχουμε μπροστά μας απόψε - και προς τις οποίες θεωρούμε πως είναι ανεξόφλητη η οφειλή μας.
«Ἔνθα ἀνὴρ καὶ γυνὴ καὶ παιδία καὶ τοῖς τῆς ἀρετῆς συνδεδεμένοι δεσμοῖς, ἐκεῖ μέσος ὁ Χριστός» Ἰ. Χρυσοστόμου, Εἰς τήν Γένεσιν, Ὁμιλία ΣΤ’, P.G. 54, 616). Με την φράση αυτή του Ιερού Χρυσοστόμου προσδιορίζονται με ακρίβεια και σαφήνεια όχι μόνο τα δομικά στοιχεία (ανήρ, γυνή, παιδία) αλλά και η ουσία της οικογένειας (συνδεδεμένοι με τους δεσμούς της αρετής).
Είναι σε όλους γνωστό, ότι η οικογένεια αποτελεί για εμάς τους χριστιανούς ορθοδόξους την λεγομένη «κατ’ οἶκον Ἐκκλησία». Εκτός, δηλαδή, από την Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία υπάρχει και δεύτερη μορφή Εκκλησίας, που ευλογήθηκε από τον Ίδιο τον Κύριο Ιησού Χριστό. Καθιερώνεται και εγκαινιάζεται κατά την ώρα της τέλεσης του Μυστηρίου του Γάμου και τη σύσταση της Οικογένειας. Όλη η τελετή του Γάμου γίνεται «εἰς Χριστόν καί εἰς τήν Ἐκκλησίαν».
Γι’ αυτόν, ακριβώς τον λόγο η Αγία μας Εκκλησία βασιζομένη στην Αγία Γραφή, τις Οικουμενικές Συνόδους, και την επί 2000 και πλέον έτη Παράδοσή της δίδει απάντηση με στεντόρεια φωνή: η οικογένεια είναι θεϊκός θεσμός, αποτελεί ειδική δημιουργία του Θεού, είναι θεσμός, ο οποίος φέρει το άγιο Όνομά Του και την αυθεντικότητά Του. Απόλυτη είναι η παραγγελία του Χριστού. «οὗ γάρ εἰσιν δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν.», (Ματθ.ιη΄20).
Την «Κατ’ οίκον Εκκλησίαν», τίμησαν και όλοι οι ιεροί Απόστολοι και Πατέρες και δίδαξαν την αξία της. Ενδεικτικώς αναφέρουμε: Ο Απόστολος Παύλος στέλνει τον ασπασμό του στους Πιστούς της κάθε Εκκλησίας, αλλά μνημονεύει «καί τήν κατ’ οἶκον αὐτῶν ἐκκλησίαν». Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μας προτρέπει: «Ἐκκλησίαν ποίησόν σου τήν οἰκίαν». Ο θείος Παύλος, πάλι, εκφράζει αυτήν ακριβώς την άποψη απευθυνόμενος προς τους Χριστιανούς της Εφέσου (Εφεσ. 3:14-19). Λέγει προς αυτούς: Γι’ αυτόν τον λόγο γονατίζω προσευχόμενος προς τον Πατέρα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού από τον Οποίο πάσα οικογένεια στον ουρανό και στη γη παίρνει το όνομα (Εφεσ. 3:14—15).
Η οικογένεια, λοιπόν, είναι ένας θεσμός θεϊκής προελεύσεως και χαρακτήρος. Δεν είναι απλώς μία κοινωνική συμφωνία η οποία πηγάζει από τις απαιτήσεις των γηίνων υποθέσεων. Εκ Θεού ονομάζεται κάθε οικογένεια εν ουρανώ και επί της γης. Αποτελεί δε δυναμική μικροκοσμική έκφραση της πατρικής φροντίδος του Θεού για όλο τον κόσμο. Επομένως, εάν η έννοια και το όνομα της οικογενείας προέρχεται απ’ ευθείας από τον Θεό Πατέρα, πρόκειται περί πράγματος ιερού. Μία τέτοια υπέροχη λέξη, όπως η λέξη οικογένεια, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται με ελαφρότητα, ούτε να επαναπροσδιορίζεται σύμφωνα προς οποιαδήποτε ιδιοτροπία ηθικής ή κοινωνικής προσαρμογής.
Παρουσιάζοντας την οικογένεια ως εικόνα του θεϊκού πρωτοτύπου, ο Απόστολος Παύλος ακολουθεί την διδασκαλία των Αγίων Γραφών, τόσο της Παλαιάς όσο και της Καινής Διαθήκης. Η αρχή της οικογενείας επί της Γης περιγράφεται στην Γένεση, το πρώτο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης. Σύμφωνα με την Γένεση, ο Θεός διά της δημιουργικής πράξεώς Του δημιούργησε τον πρώτο άνδρα και την πρώτη γυναίκα ως ίσους, οι οποίοι ισορροπούν και ολοκληρώνουν αλλήλους ως ένα σώμα και αποτελούν την πρώτη οικογένεια επί της Γης. Άρα ο πρώτος άνθρωπος δεν είναι προϊόν γέννησης, αλλά γένεσης. Δεν γεννιέται, αλλά δημιουργείται. Ο Θεός τους έδωσε κατοικία και σημαντικό έργο στον Κήπο της Εδέμ. Τούς χάρισε την θεία δύναμη της δημιουργίας ζωής, έτσι ώστε από κοινού να μπορούν να χαίρονται τα τέκνα των, τα οποία θα δημιουργούντο κατ’ εικόνα των. Εν αγάπη και αρμονία, η πρώτη οικογένεια βρήκε την χαρά, μεταξύ των μελών της.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ερμηνεύοντας την Γένεση στην 16η ομιλία του Εἰς Γένεσιν, μιλά για την ευτυχία των πρωτοπλάστων που ζούσαν στη γη, όπως οι άγγελοι στον ουρανό. Διακρίνονταν για την ανιδιοτελή αμοιβαία αγάπη και την αρμονική μεταξύ τους συμβίωση πριν την πτώση, ενώ κάθε ευχαρίστηση εκπήγαζε καθαρά από τη συνομιλία με τον Θεό. Επικρατούσε, με δυο λόγια, ένα ψυχοσωματικό κλίμα υπαρξιακής ενότητας.
Το βασικό στοιχείο, όμως, της παραδείσιας ζωής, δηλαδή η ενότητα μεταξύ του Αδάμ και της Εύας και των δυο τους με τον Θεό, διερράγη με την παρακοή των πρωτοπλάστων, εξαιτίας του διαβόλου και της ανθρώπινης φιλαυτίας. Ο άνθρωπος εξέπεσε από το πρόσωπο στο άτομο.
Ποιά είναι η ασθένεια των μεταπτωτικών ανθρώπων; Ο ιερός Χρυσόστομος επισημαίνει ότι η ασθένεια είναι η έλλειψη αυτάρκειας. Ούτε ο άνδρας ούτε η γυναίκα είναι «αυτάρκεις». Είναι και των δύο η φύση «ἐνδεής» (ανεπαρκής). Άρα δεν είναι πλήρεις. Ο ένας πρέπει να συμπληρώνει τον άλλον. Λέει ακριβώς: «Επειδή η φύση μας μετά την πτώση έγινε ανεπαρκής (ενδεής) και δεν είναι αυτάρκης από μόνη της, ο φιλάνθρωπος Θεός εξασφαλίζει την επανένωση εντάσσοντας στο σχέδιο της Θείας Οικονομίας τον γάμο ως μέσο αποκατάστασης εκείνης της ενότητας. Γι’ αυτό και δημιουργήθηκε και ο γάμος, ώστε εκείνο που λείπει από τον ένα να συμπληρώνεται από τον άλλο και η ενδεής φύση μας να γίνεται με αυτόν τον τρόπο αυτάρκης».
Για να μην εξαφανισθεί, όμως, το ανθρώπινο γένος μετά την είσοδο του θανάτου ο «ευμήχανος» και φιλεύσπλαχνος Θεός «συνεχώρησεν διά τῆς συνουσίας αὐξηθῆναι τό γένος». Η γέννηση των παιδιών, η τεκνογονία, είναι πολύ μεγάλη παρηγοριά λόγω της θνητότητος των ανθρώπων. Για να κτυπήσει το φοβερό πρόσωπο του θανάτου ο Θεός χάρισε «τήν τῶν παίδων διαδοχήν».
Οι όροι πατρότητα καί μητρότητα είναι δηλωτικοί της οικογενειακής κοινωνίας. Περιγράφουν καί χαρακτηρίζουν μία κατάσταση υπέρβασης της ατομικότητας καί μετάβασης σέ προσωπικούς καί διαπροσωπικούς ρόλους. Ὁ άνδρας γίνεται πατέρας και ἡ γυναίκα μητέρα. Πατρότητα καί μητρότητα κατανοούνται ως λειτουργικά χαρίσματα της κατ’ οίκον Εκκλησίας. Πατρότητα καί μητρότητα δηλώνουν τήν παρουσία τοῦ Χριστοῦ σύμφωνα μέ τό «ἀνδρί γυνή διά Θεοῦ ἁρμόζεται». Από τόν μυστηριακό γάμο προκύπτει η ευλογημένη τριάδα που συγκροτούν πατέρας, μητέρα καί τέκνα.
Πατρότητα καί μητρότητα, επομένως, είναι δύο θεόσδοτοι ρόλοι γιά τήν οικοδομή τῆς οικογένειας, της Εκκλησίας και της κοινωνίας.
Το πλέον υπέροχο παράδειγμα για την πραγματικότητα της οικογενείας ως ιερότατου και μοναδικού θεσμού είναι ο Ίδιος ο Κύριος Ιησούς Χριστός. Κατά την Σάρκωσή Του γεννήθηκε εντός οικογενείας. Προστατεύθηκε ως νεογέννητο βρέφος από την οικογένειά Του έναντι των δολοφονικών σχεδίων του Βασιλέως Ηρώδου. Κι όταν συμπληρώθηκαν 40 μέρες από την γέννησή του η οικογένειά του, η Παρθένος Μαρία ως Μητέρα και ο ευσεβής σύντροφος και προστάτης Ιωσήφ προσήλθαν στο Ναό με τον Νηπιάσαντα Ιησού για τον σαραντισμό του. Είναι η πρώτη δημόσια εμφάνιση της Υπεραγίας Θεοτόκου στον κόσμο ως Μητέρας, και του θείου Βρέφους ως τέκνου- μέλους οικογένειας. Είναι η Υπαπαντή του Κυρίου μας, την οποία αξιωθήκαμε κι εφέτος να τιμήσουμε.
Αλλά και ο σαρκωθείς κατά χάριν Ιησούς επί 30 πλήρη έτη εκ των συνολικών 33 ετών της ζωής Του έζησε επί της γης στην οικογένειά Του στη Ναζαρέτ, και όχι στην έρημο. Έκανε το πρώτο Του θαύμα, εν Κανά της Γαλιλαίας, μεταβάλλοντας το νερό σε κρασί για να στηρίξει και να ενισχύσει τον εορτασμό ενός νέου γάμου, της δημιουργίας μίας νέας οικογενείας.
Καί, όπως αναφέρεται και πάλι στο Ευαγγέλιο του Ιωάννου, οι πολύ λίγες λέξεις τις οποίες είπε ο Ιησούς καρφωμένος επί του Σταυρού τις τελευταίες στιγμές Του πριν εκπνεύσει, ήταν λέξεις οι οποίες δημιούργησαν μιάν νέα οικογένεια δίδοντας τον μαθητή Του Ιωάννην ως υιόν στην Αγία Μητέρα Του και δίδοντας την Θεοτόκο ως μητέρα στον Ιωάννη.
Πρόκειται περί γεγονότος συγκλονιστικής και ασυλλήπτου ωραιότητος, όταν ο Ιησούς σε κατάσταση αγωνίας, μόλις δυνάμενος να αρθρώσει λεξεις, ακόμη και να αναπνεύσει καταβάλλοντας μια τεράστια προσπάθεια προσέφερε την ευλογία μίας ανακαινισμένης οικογενειακής ζωής για την προσφιλεστάτη Του Μητέρα την Θεοτόκο και τον αγαπημένο μαθητή Του και Απόστολο Ιωάννη: «Ἲδε ἡ Μήτηρ σου. Ἲδε ὁ Ὑιός σου!» Απολύτως βαρυσήμαντοι και εκπληκτικοί θεϊκοί λόγοι οι οποίοι θεμελιώνουν για πάντα αληθινές και ιερές οικογενειακές σχέσεις (Ιωάν. 19:26-27).
Όντως, η Ορθόδοξη Χριστιανική Οικογένεια αποτελεί οίκον Χριστού, μόνιμη διαμονή Του, και κατοικητήριό Του. Ασφαλώς συναντούμε τον Κύριο στην Εκκλησία, ιδιαιτέρως στην λατρεία μας και μέσω της συμμετοχής μας στα Άγια Μυστήρια. Αλλά η Ορθόδοξη Χριστιανική οικογένειά μας είναι επίσης κατοικητήριος τόπος για Εκείνον. Ως κατοικητήριο δε του Χριστού γίνεται άρωμα, γίνεται ευωδία Χριστού όπως θαυμάσια είπε ο Απόστολος Παύλος στους Κορινθίους «ὅτι Χριστοῦ εὐωδία ἐσμὲν τῷ Θεῷ ἐν τοῖς σῳζομένοις καὶ ἐν τοῖς ἀπολλυμένοις» (Κορ. Β΄ 2:15.) Αναπτύσσει, μάλιστα, αυτή την εξαίσια εικόνα, λέγοντας ότι μια τέτοια πνευματική ευωδία Χριστού διαχέεται, βγαίνει προς τα έξω, φθάνει σε πιστούς και απίστους, δικαίους και αμαρτωλούς « οἷς μὲν ὀσμὴ θανάτου εἰς θάνατον, οἷς δὲ ὀσμὴ ζωῆς εἰς ζωήν. (Κορ. Β΄ 2:16). Έτσι, η Ορθόδοξη Χριστιανική οικογένεια γίνεται αυτομάτως όχι μόνο κατοικητήριο του Χριστού, αλλά και μαρτυρία του Ευαγγελίου Του.
Σε πολλά αξιόλογα αρχεία της εκκλησίας υπάρχουν γραπτά κείμενα πολλών αιώνων πριν, που μας προσφέρουν τις θέσεις των αγίων Πατέρων περί του ιερού θεσμού της οικογένειας.
Μεταξύ αυτών πολύτιμες είναι οι υποθήκες που μας κληροδότησαν οι σοφοί πατέρες των Γραμμάτων και της Παιδείας, οι Τρείς Ιεράρχες, οι Τρείς θεόπνευστοι Διδάσκαλοι της εκκλησίας μας, των οποίων προ ολίγων μόλις ημερών συνεορτάσαμε την μνήμη. Είναι ουσιαστικό και σημαντικό να σημειώσουμε, στο σημείο αυτό, ότι επιμένουν ιδιαίτερα στην ευθύνη που έχουν οι γονείς στο να αναθρέψουν τα παιδιά τους, από τη νηπιακή ηλικία, με παιδεία που μεταγγίζει πολιτισμό, ιδιαίτερα της Ελλάδος, αλλά και χριστιανικές αρχές και αξίες.
Ο Μέγας Βασίλειος, ιδιαιτέρως, δεν παραλείπει να αναφέρει την ξεχωριστή θέση που είχε, μέσα στην μεγάλη πατριαρχική του οικογένεια, η δική του «γιαγιά Μακρίνα» τονίζοντας την σημαντική συμβολή και επίδρασή της στην εμπέδωση πολύτιμων αξιών στα εγγόνια της. Σε μια επιστολή του «Προς Ευστάθιον Σεβαστηνόν» αναφέρει μεταξύ άλλων: «… κι εγώ κράτησα μέσα μου, αυξημένη τώρα, την έννοια του Θεού, όπως την παρέλαβα από την μακαρίτισσα την μητέρα μου και ιδίως από την γιαγιά μου…» «ἐκ παιδός ἔλαβον ἔννοιαν περὶ Θεοῦ παρὰ τῆς μακαρίας μητρός μου» και για την πνευματική του μητέρα, τη γιαγιά Μακρίνα «καὶ τῆς μάμμης Μακρίνης». Μ. Βασιλείου, Επιστολή ΣΚΓ΄, Προς Ευστάθιον τον Σεβαστηνόν, PG 32, 825.
Ο ιερὸς Χρυσόστομος, τονίζει την αναγκαιότητα διατήρησης των θεσμών τοῦ γάμου και της οικογένειας, όπως ἡ ευαγγελικὴ αλήθεια μάς τοὺς απεκάλυψε. Πεμπτουσία δὲ τῆς συζυγικής καὶ γονεϊκῆς αποστολής είναι ἡ υπευθυνότητα καὶ θυσιαστικὴ αγάπη. Για τον χρυσορρήμονα Ιωάννη «μυστήριον ἀγάπης ἐστὶν ὁ γάμος. Γυνὴ γὰρ καὶ ἀνὴρ οὐκ εἰσιν ἄνθρωποι δύο, ἀλλὰ ἄνθρωπος εἷς …» (Πρὸς Κολοσσαεῖς, Ὁμιλία ΙΒ, ΕΠΕ 22, 342).
Καὶ την Οικογένεια ὁ ιερὸς Πατέρας την «βλέπει» ως μυστήριο. « Ἰδοὺ πάλιν ἀγάπης μυστήριον», θὰ ὁμολογήσει. «Ἂν οἱ δυὸ μὴ γένωνται ἕν, οὐκ ἐργάζονται πολλούς… Γυνὴ γὰρ καὶ ἀνὴρ οὐκ εἰσιν ἄνθρωποι δύο, ἀλλὰ ἄνθρωπος εἷς…».(Εἰς τὴν Γέν., Ὁμ. ΙΗ’, ΕΠΕ 2,51). Και συμπληρώνει: «Ἔστω ἐκκλησία ἡ οἰκία ἐξ ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν συνεστηκυῖα».
Ο ίδιος, όμως, τονίζει πως όπως ο γάμος είναι λιμάνι, έτσι μπορεί να γίνει και ναυάγιο, για εκείνους που κακώς τον χρησιμοποιούν. Για τον λόγο αυτό διδάσκει πως το σπιτικό αποτελεί αγώνα και παλαίστρα αγωγής, ώστε τα μέλη του γυμνασμένα καλά να αντιμετωπίσουν και την αγορά του κόσμου. «Ἀγὼν ἔστω καὶ παλαίστρα ἀρετῆς ἡ οἰκία, ἵνα ἐκεῖ καλῶς γυμνασάμενος, μετὰ πολλῆς τῆς ἐπιστήμης τοῖς ἐν ἀγορᾷ προσβάλλῃς» (Εἰς Ματθαῖον, Ὁμ. ΙΑ’, ΕΠΕ 9, 376).
Την τεκνοποιία συνδυάζει με την καλλιτεκνία. Δίνει μάλιστα ιδιαίτερη σημασία στο θέμα της αγωγής των παιδιών. Όσους δεν φροντίζουν για την καλή αγωγή των παιδιών τους τούς ονομάζει παιδοκτόνους. Γιατί όταν φεύγει ο Χριστός, από το «μέσον» και στην θέση του μπαίνει η καριέρα, η καλοπέραση, η ηδονοθηρία και η αδιαφορία τότε ο όμορφος και «χρηστός ζυγός» του γάμου καταλήγει σε διάλυση.
Στο πνεύμα του θείου και ιερού Χρυσοστόμου μιλούν και σύγχρονοι Αγιορείτες Γέροντες και Άγιοι: Παΐσιος Αγιορείτης, Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης και Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης, ενώ ο Αγ. Κοσμάς ο Αιτωλός επισημαίνει ότι: «το σπίτι ήταν πάντα ένα ιερό καταφύγιο αγάπης, ησυχίας και σωφροσύνης και, για τους χριστιανούς, μια δεύτερη μικρή εκκλησία.
Πριν χρόνια όμως οι πόρτες των σπιτιών άνοιξαν και μπήκε μέσα ένας δούρειος ίππος, ένα πολύ διασκεδαστικό κουτί, που σε πάει όπου θέλει και σού δείχνει περισσότερα και μακρινότερα πράγματα απ΄ όσα οι μαγικοί καθρέφτες των παραμυθιών, δώρο ακριβό των Δαναών της Τεχνολογίας…».
Ο Γέροντας Παΐσιος μίλησε, έγραψε και προσευχήθηκε για τη σύγχρονη ελληνική οικογένεια και βοήθησε έτσι πολύ στη λύση διαφόρων προβλημάτων.
Πίστευε πολύ στη δύναμη της οικογένειας. Έλεγε: «Μία είναι η αξία της ζωής, η οικογένεια. Μόλις σβήσει η οικογένεια, θα σβήσει ο κόσμος. Ο διάβολος γνωρίζοντας αυτό συνεχώς επιτίθεται στην οικογενειακή ενότητα, έτσι ώστε να οδηγήσει την οικογένεια στη διάλυση ή απλά να μειωθούν ως “συν – υπάρξεις”. Όταν το σπίτι γίνεται ένα "ξενοδοχείο", όπου τα μέλη της οικογένειας απλά έρχονται για φαγητό και για ύπνο, η οικογένεια μπορεί εύκολα να καταστραφεί.
Συνεχίζοντας ο Γέροντας Πορφύριος συμπλήρωνε πως αν οι γονείς είναι μπερδεμένοι θα είναι μπερδεμένα και τα παιδιά. Η αγωγή, έλεγε, αρχίζει από την περίοδο της κυήσεως..
«Εκείνο που σώζει και φτιάχνει καλά παιδιά είναι η ζωή των γονέων μέσα στο σπίτι. Η μεγάλη πίεση ακόμη και για το καλό δεν θα βγει σε καλό… Υπάρχει αγάπη κι αγάπη. Αγάπη ιερή, αγία, θυσιαστική, ταπεινή. Αγάπη νοσηρή, συναισθηματική, εγωιστική, αποκλειστική, ζηλόφθονη. Όσο η αγάπη των γονέων προς τα παιδιά θα είναι υπερβολική και παθολογική, τόσο θα κάνει τα παιδιά εξαρτήματα,, ελατήρια των γονέων, που θα μπερδεύει τη συμπεριφορά τους και θα κάνει την στάση τους αρνητική. Η οικογένεια και η κοινωνία διαλύονται από την ασθένεια της υπερηφάνειας και του εγωισμού. Η υγεία είναι η ταπείνωση».
Ο Γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης μιλούσε συχνά στους γονείς για την μεγάλη κατανόηση που πρέπει να έχουν όχι μόνο στις σωματικές αλλά και στις ψυχολογικές ανάγκες των παιδιών.
«…Η οικογενειακή εστία είναι λίκνο και θα πρέπει να διαφυλαχτεί αλώβητο από μοντέρνες ιδέες ανόσιου και ανούσιου εκσυγχρονισμού», τόνιζε.
Πράγματι, γινόμαστε καθημερινώς μάρτυρες μιας ιδεολογικής σύγχυσης, αλλοτρίωσης αξιών καὶ θεσμών. Πολιτικὸς γάμος, «κοινωνικὲς ενώσεις», γάμοι ομοφυλοφίλων, αποποινικοποίηση τῆς μοιχείας, ηθελημένες μονογονεϊκὲς οικογένειες, ομοφυλόφιλες οικογένειες, ελεύθερες συμβιώσεις, είναι πλέον καταστάσεις καὶ πρακτικές, ποὺ συχνὰ συναντούμε καὶ στὴν πατρίδα μας.
Μεταξὺ τῶν θεσμών, ποὺ δέχονται πρωτοφανείς αλλαγὲς τὰ τελευταία χρόνια είναι καὶ ὁ θεσμὸς τοῦ γάμου καὶ τῆς οικογένειας. Στις μέρες μας μάλιστα, δέχεται συνεχείς επιθέσεις από τους υπέρμαχους της απόλυτης ελευθερίας. Αυτούς που κήρυξαν «τον ελεύθερο έρωτα», κατάργησαν την αληθινή αγάπη, δέχτηκαν κάποια ηθική ασυδοσίας, με οδυνηρές στο τέλος συνέπειες.
Έτσι τον πανσεξουαλισμό και την ανταρσία κατά του Θεού πληρώνει με ακριβό τίμημα ο άνθρωπος και η κοινωνία. Τρώει τα ξυλοκέρατα, όπως ο άσωτος γιός της παραβολής. Επιχείρησε η σύγχρονη άρνηση και απιστία να μεταβάλει την οικογένεια από θερμοκήπιο αγάπης σε υπολειτουργούσα ξενοδοχειακή μονάδα, χωρίς ζεστασιά και παρουσία στο κοινωνικό περιβάλλον.
Κι’ αυτό γιατί η σύγχρονη εποχή θεοποιεί την υλιστική ιδεολογία, σ' όλες της τις μορφές, ενώ ταυτόχρονα αρνείται την αξία της ζωής και την ιερότητα τοῦ ανθρωπίνου προσώπου.
Ο άνθρωπος τῆς σημερινής εποχής ζει και αντιμετωπίζεται όχι ως ξεχωριστό και ανεπανάληπτο πρόσωπο, αλλ' ως μέλος μιας αγέλης, μιας ανώνυμης μάζας. Μαζικές είναι σχεδόν όλες οι εκδηλώσεις τοῦ βίου του. Εργάζεται κατά εκατοντάδες ή κατά εκατοντάδες απολύεται από την εργασία του, με τον ίδιο μαζικό-αυτόματο τρόπο, συνωστίζεται ανωνύμως σε χώρους ψυχαγωγίας, και φυσικά πληροφορείται ή παραπληροφορείται και ενημερώνεται από τα μέσα, ηλεκτρονικά και έντυπα, πού δηλώνουν, με το όνομα τους ακόμη, ότι απευθύνονται σε μάζες, και δυστυχώς πολλά εξ αυτών το αποδεικνύουν με τήν "ποιότητα" των παροχών τους, προσφέροντας όχι μόνον ό,τι είναι αληθινό και ωφέλιμο, αλλά κυρίως ὅ ,τι "πουλάει"!
Μπορεί, ενδεχομένως, ὁ άνθρωπος αυτός να είναι πλούσιος σε χρήμα και γνώση, αλλά πάντως είναι πάμπτωχος στην καρδιά, την σοφία και τη σύνεση. Η μάζα παράγει μικρούς, από αξιολογικής πλευράς, ανθρώπους, παθητικούς νάρκισσους, χωρίς σκοπό και κέντρο αναφοράς, ασύδοτους και όχι αληθινά ελεύθερους, θρασείς, και όχι πραγματικά γενναίους, πονηρούς μα όχι ευφυείς, ωστόσο όμως εύχρηστους! Ἡ αξία τοῦ ανθρώπου σήμερα μετράται όχι από το "είναι" του, αλλά από το "έχειν" του!
Γυμνός, λοιπόν, ἀπό ιδανικά έχασε τον σκοπό του καί τήν υψηλή αποστολή του. Θεοποίησε τον εαυτό του, το χρήμα και τίς υλικές απολαύσεις. Θυμίζοντας την εποχή του κατακλυσμού, έγινε σάρκα και μόνον σάρκα.
Έτσι διαπιστώνουμε σήμερα ότι πολλές οικογένειες παραπαίουν, διότι απέβαλαν το Χριστό και την Εκκλησία από την ευλογία μιας «κατ’ οίκον Εκκλησίας».
Δικαιολογημένα τότε ο Ίδιος ο Θεός παραπονιέται προς όλους μας, ότι ο λαός, «ταῖς χείλεσι με τιμᾷ, ἡ δέ καρδία αὐτῶν πόρρω ἀπέχει ἀπ’ ἐμοῦ· μάτην δέ σέβονταί με, διδάσκοντες ἐντάλματα ἀνθρώπων», Ματθ. ιε΄8-9.
Αρκετά θορυβώδης και προκλητικός είναι και ο τρόπος με τον οποίο προβάλλεται, όλο και πιο πολύ στις μέρες μας ένας νέος τύπος "οικογένειας", πού συνίσταται, σε μερικά μέρη της υφηλίου νομίμως, από ομοφυλόφιλα ζευγάρια, τά οποία απαιτούν, εν ὀνόματι του δικαιώματος αυτοπροσδιορισμού τοῦ ρόλου του καθενός και του σεβασμού τῆς διαφορετικότητας, όχι μόνον να είναι αποδεκτοί, ως «σύζυγοι», αλλά να τους αναγνωρισθεί και το δικαίωμα τῆς υιοθεσίας παιδιῶν!
Υπό το κράτος, επομένως, της ιδεολογικής σύγχυσης, τῆς αλλοτρίωσης και αξιών και θεσμών, που τείνουν να κατοχυρωθούν μάλιστα και νομοθετικά, πολλοί συνάνθρωποί μας αμφιταλαντεύονται και προβληματίζονται.
Γι’ αυτό η Ποιμαίνουσα Εκκλησία επισημαίνει ότι η παράλληλη θέσπιση της «ομοφυλόφιλης γονεϊκότητας» μέσω υιοθεσίας και (με διάφορες διόδους) μέσω παρένθετης κύησης συμβάλλει στην κατάργηση της πατρότητας και της μητρότητας, στη μετατροπή τους σε ουδέτερη γονεϊκότητα, καθώς και στην εξαφάνιση των ρόλων των δύο φύλων μέσα στην οικογένεια, ενώ θέτει πάνω από τα συμφέροντα των μελλοντικών παιδιών τις σεξουαλικές επιλογές των ομοφυλόφιλων ενηλίκων. Τα παιδιά ουσιαστικά εγκαταλείπονται να μεγαλώσουν σε ένα αμφιλεγόμενο περιβάλλον, που δεν συμβάλλει στην ψυχική τους ισορροπία και δεν εγγυάται την ομαλή ψυχοσωματική τους ανάπτυξη.
Οφείλουμε, λοιπόν, να έχουμε πλήρη συνείδηση της υπέρτατης αξίας και αναντικατάστατης φύσεως της οικογενείας. Οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι η οικογένεια ανήκει στα μοναδικά στοιχεία του σύμπαντος, διότι δημιουργήθηκε κατ’ ευθείαν από τον Ίδιο τον Θεό και διότι προσωπικώς μετέσχε σ’ αυτήν ο Ιησούς Χριστός, ο σαρκωθείς Θεός κατά την επί γης παρουσία Του.
Η συνειδητοποίηση εκ μέρους μας της ιερότητας της οικογενείας αποτελεί σπουδαίο αντίδοτο εναντίον της συνεχούς δηλητηριάσεως του θεσμού της από παντός είδους θεωρίες και συμπεριφορές. Οφείλουμε νά μελετήσουμε τήν θεολογία μας και να γνωρίσουμε πώς οἱ θεοφώτιστοι και πάντοτε επίκαιροι Άγιοι Πατέρες μας, οἱ ασφαλείς οδοδείκτες τῆς ζωής, ερμήνευσαν τις Άγιες Γραφές, τί είπαν και έγραψαν για το γάμο και τήν οικογένεια, τη σχέση του άνδρα και της γυναίκας, τους τρόπους επικοινωνίας μεταξύ τους αρδεύοντας έτσι τον χέρσο αγρό της καθημερινής ζωής με τους ποταμούς τῆς θεολογίας.
Αγαπητοί μου,
Κάποτε πλησίασε τον πρώτο νομπελίστα μας ποιητή Γιώργο Σεφέρη, ένας ξένος διαπρεπής συνομιλητής, «πειράζων αυτόν και λέγων» κατά την ευαγγελική ρήση: «Μα πιστεύετε σοβαρά ότι είστε πραγματικά απόγονοι του Λεωνίδα και του Θεμιστοκλή;». Απαντά ο Σεφέρης: «Όχι, είμαστε απόγονοι μονάχα της μάνας μας, που μας μίλησε Ελληνικά, που προσευχήθηκε ελληνικά, που μας νανούρισε με παραμύθια για τον Οδυσσέα, τον Ηρακλή, με τις ιστορίες για τον Λεωνίδα και τον Παπαφλέσσα, και ένιωσε την ψυχή της να βουρκώνει την Μεγάλη Παρασκευή, μπροστά στο ξόδι του νεκρού Θεανθρώπου».
Δεν ξέρουμε αν κατάλαβε ο… «πειραστής» ξένος την απάντηση του ποιητή, ο οποίος εξυμνεί την μάνα την ελληνίδα και την οικογένεια, πριν εισβάλλει ο μολυσμένος αέρας του δήθεν εξευρωπαϊσμού μας.
Τι μέλει γενέσθαι λοιπόν; Θα παρακολουθούμε με απάθεια τα δρώμενα και τεκταινόμενα ή θα ακούσουμε τη φωνή του Στρατηγού Μακρυγιάννη: «Όταν μου πειράξουν την πατρίδα και τη θρησκεία μου, θα μιλήσω, θα’ νεργήσω κι’ ό,τι θέλουν ας μου κάνουν»;
Ας ευχηθούμε κι ας προσευχηθούμε θερμά η Παναγία μας και όλοι οι άγιοι να πρεσβεύουν πάντοτε υπέρ της διατηρήσεως, ενισχύσεως και θείου φωτισμού της ελληνικής οικογένειας, η οποία, δυστυχώς, κλυδωνίζεται επικίνδυνα και οι κραδασμοί αυτοί υπονομεύουν τα θεμέλια της κοινωνικής συνοχής.
Κατακλείοντας αισθανόμαστε την ανάγκη να σας απευθύνουμε εγκάρδιες ευχαριστίες διότι μας τιμήσατε με την παρουσία σας και την προσοχή σας! Σας παρακαλώ δε να δείξετε την κατανόηση και την επιείκειά σας για τυχόν παραλείψεις και ευχηθείτε Σεβασμιώτατε, να αναπληρώσει τις ελλείψεις μας, Εκείνος, που γνωρίζει "καί τήν πρόθεσιν νά ἐπαινεῖ.....» και την πιο ασήμαντη προσφορά να δέχεται.
Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.
Αρχοντούλα Χ. Ρέλλα-Παπασημακοπούλου, Φιλόλογος
