Ιερά Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών Αιγιαλείας

    Στη δεξιά όχθη του Σελινούντα, κάτω από το βουνό Kλωκός, μέσα σε οργιώδη βλάστηση και άφθονα νερά, βρίσκεται μία από τις σπουδαιότερες Μονές της Πελοποννήσου, τόσο για την ιστορία της όσο και για τα κειμήλια της, η Βασιλική και Σταυροπηγιακή ιστορική ιερά Μονή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών. Το μοναστήρι απέχει από το Αίγιο 15 χλμ. Ο δρόμος είναι ασφαλτοστρωμένος. Αρχίζει από την Kουλούρα Αιγίου, διασχίζει το χωριό Μαυρίκι (Βόβοδα) και ακολουθώντας τη δεξιά όχθη του ποταμού - αφού τον περνά - φτάνει στο μοναστήρι. Η διαδρομή είναι εξαιρετικά όμορφη.

Ιστορία της Μονής

Η ιστορία της Μονής αρχίζει με τον Όσιο Λεόντιο, που υπήρξε και ο κτήτορας της Μονής. Ο Όσιος Λεόντιος γεννήθηκε περί το 1377 στη Μονεμβασιά. Καταγόταν από αρχοντική οικογένεια. Ήταν υιός του Ανδρέα Μαμωνά, δούκα της Μονεμβασίας και της Θεοδώρας Παλαιολογίνης, κόρης του Αυτοκράτορα Ανδρόνικου Δ' Παλαιολόγου. Μετά το θάνατο της μητέρας του έγινε μοναχός. Γύρω στα 1415 - 1420, φεύγει από το Αγιον Ορος και έρχεται στο όρος Κλωκός, ανω του Αιγίου και στη θέση, που σήμερα είναι το «Παλαιομονάστηρο» με τον απότομο βράχο και την αφιλόξενη γη, όπου κάνει το ασκηταριό του. Στη συνέχεια, με την συμπαράσταση των θείων του Θωμά και Δημητρίου Παλαιολόγων ιδρύεται μεγαλοπρεπές μοναστήρι περί το 1450. Ο θαυμασμός των Παλαιολόγων για την αρετή του οσίου Λεοντίου ήταν μεγάλος και γι΄αυτό δώρισαν στη Μονή τα Άχραντα Πάθη του Σωτήρος Χριστού, δηλαδή τεμάχια από το Τίμιο Ξύλο, το ακάνθινο Στεφάνι, την Χλαμύδα, τον Κάλαμο, τον Σπόγγο, τα καρφιά, τα οποία σώζονται άθικτα μέχρι σήμερα.

Η αρχική αυτή Μονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, καταστράφηκε δύο φορές από τους Τούρκους, το 1500 και 1620. Μετά την δεύτερη αυτή καταστροφή κτίζεται η Μονή στη σημερινή επίπεδη τοποθεσία κοντά στον Σελινούντα, επ' ονόματι των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ και γίνεται πλέον γνωστή ως Μονή των Ταξιαρχών. Καταστρέφεται και πάλι το έτος 1772 από τους Τουρκαλβανούς κατά τα Ορλωφικά. Σε διάστημα τριών ετών, δηλαδή το 1775, κτίζεται η Μονή με την σημερινή μορφή της. Από το σχέδιο του B.G. Barsky, γνωρίζουμε την προγενέστερη μορφή της Μονής. Το καθολικό της είναι Σταυρόσχημο, τετρακίονο, καμαρωτό, με οκταγωνικό τρούλο και μαρμαροσκάλιστα παράθυρα. Στολίζεται με αγιογραφίες των Δ. Κ. Φάνελλη, Α. Μανέλη και Ι. Οικονόμου.

Στον αιώνα μετά την απελευθέρωση, η Μονή γνώρισε πολύ καλές ημέρες. Εφτασε να έχει 150 περίπου μοναχούς και μοναχοπαίδια. Είχε γίνει μια πολυάνθρωπη μοναχική κοινότητα, με αρκετά μεγάλη κοινωνική προσφορά. Σήμερα έχει μικρό αριθμό μοναχών, οι οποίοι, πιστοί στη μοναχική παράδοση και υπό την πνευματική καθοδήγηση του Καθηγουμένου Ιεροθέου Παπαθανασίου συνεχίζουν την ιστορία και την προσφορά της Μονής.

Εθνική προσφορά της Μονής

    Κατά την Τουρκοκρατία, η μονή ήταν πνευματικό κέντρο και εθνικός προμαχώνας. Μόλις κηρύχθηκε η επανάσταση, οι μάχιμοι μοναχοί της μονής κατέβηκαν στο Αίγιο και κατατάχθηκαν στο επαναστατικό σώμα του Παλαιών Πατρών Γερμανού, που πήρε μέρος στην πρώτη πολιορκία του Πατρινού κάστρου. Το Μάϊο του 1821 η μονή των Ταξιαρχών γίνεται αποθήκη τροφίμων, διαφόρων πολεμοφοδίων και εξακολουθεί να λειτουργεί έτσι μέχρι το 1827. Επομένως από την αρχή ως το τέλος του μεγάλου αγώνα η μονή των Ταξιαρχών υπήρξε μια αξιόλογη επαναστατική εστία. Ιδιαίτερη είναι η υλική προσφορά της μονής στην επανάσταση του 1821. Στον χειρόγραφο κώδικα του μοναστηριού αναγράφονται με λεπτομέρεια τα χρηματικά ποσά, τα ασημικά κ.λ.π., που δόθηκαν για τον αγώνα και μάλιστα πολλές φορές ύστερα από δανεισμό, γιατί το μοναστήρι ήταν χρεωμένο με μεγάλο τόκο.

Πνευματική προσφορά

Μετά την απελευθέρωση, η μοναχική κοινότητα των Ταξιαρχών παρουσιάζει πλούσια δράση στον πνευματικό, στον εκκλησιαστικό και κοινωνικό τομέα της ελληνικής ζωής. Το 1833, είχε 74 μοναχούς. Οι εγγράμματοι μοναχοί κατέβηκαν στο Αίγιο και εργάστηκαν στα γύρω χωριά ως εφήμεριοι, δάσκαλοι, συμβολαιογράφοι και δικολάβοι (δικηγόροι). Το 1837, ο Ηγούμενος της μονής, Μελέτιος Ροβήτος, ίδρυσε ελληνικό σχολείο στη μονή, όπου δίδαξαν πολλοί μοναχοί και λαϊκοί με εξαιρετική μόρφωση. Από το ελληνικό αυτό σχολείο απεφοίτησαν πάρα πολλοί μοναχοί με αξιοσημείωτη μόρφωση που στελέχωσαν στη συνέχεια την ελληνική εκκλησία. Το 1880, ιδρύεται με άδεια του Υπουργείου Παιδείας, Γυμνάσιο που λειτούργησε μέχρι το 1926. Μετά την κατοχή, που και πάλι η ελληνική ύπαιθρος βρισκόταν σε πολύ δύσκολη κατάσταση, η μονή Ταξιαρχών διαδραματίζει τον πνευματικό της ρόλο, με την ίδρυση Γυμνασίου- Οικοτροφείου, που λειτούργησε δωρεάν μέχρι το 1970 περίπου και προσέφερε πάρα πολλά στα φτωχόπαιδα της υπαίθρου.

Πνευματικοί θησαυροί Μονής

    1. "Τα Αχραντα Πάθη": Aποτελούν θησαυρό και καύχημα της Μονής. Δώρο των Θωμά και Δημήτριου Παλαιολόγων στον κτήτορα της μονής, ανεψιό τους, Όσιο Λεόντιο. Μέσα σε υστεροβυζαντινό κιβώτιο φυλάσσονται μεγάλα τεμάχια Τιμίου Ξύλου, ακάνθινου στεφάνου, χλαμύδας, λίθων από τον Πανάγιο τάφο. Οι χριστιανοί της περιοχής τρέφουν μεγάλη ευλάβεια στο μεγάλο αυτό θησαυρό της πίστης, ώστε ανέκαθεν, όταν έχουν προβλήματα επιδημιών, ξηρασίας κ.λ.π., ζητούν την μεταφορά των "Αγίων Παθών" στο χωριό τους και έχουν άμεσο αποτέλεσμα.

2. Η κάρα του Οσίου Λεοντίου 

    3.Κιβώτια επιχρυσωμένα, ξύλινα έχοντα μέσα μικρότερες λειψανοθήκες, με λείψανα: Αγ. Ιωάννη του Ελεήμονος, του Αγ. Χαραλάμπους, μέρος της κάρας του Αγ. Ξενοφώντος, του Αγ. Γεωργίου, Παντελεήμονος, Βασιλείου, Μαρίνης, Αρτεμίου. Λείψανα Αγ. Ιωάννου Προδρόμου, μέρος της κάρας Αγ. Κυριακής, Αγ. Στεφάνου, μέρος της χείρας Αρέθα κ.λ.π. Όλα αυτά τα ιερά λείψανα είναι προσφορά πλούσιων μεγάλων μονών σε λείψανα, όπου η κάθε μία εμπιστευόταν μικρό μέρος του θησαυρού της στη μονή των Ταξιαρχών, ιδιαίτερα μετά από κάθε καταστροφή της μονής.

  4. Xρυσοκέντητα άμφια και καλύμματα

Μεγάλης αξίας είναι τα ιερά άμφια κληρικών όλων των βαθμών, που φυλάσσονται στην έκθεση της μονής. Η ιδέα της περισυλλογής ήταν του αειμνήστου Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας, Αγαθονίκου και είναι:

• Μια θαυμάσια αρχιερατική στολή του μαρτυρικού Πατριάρχη Γρηγορίου Ε'.
• Tο Ωμοφόριο και επιμάνικά Nεοφύτου, ωμοφόριο Μεθοδίου, Μητροπολίτη Αγκύρας, επιμάνικα Παλαιών Πατρών Θεοφάνη, κ.λ.π.
• Επιτάφιος του κεντητή Αρσενίου (1589-90. Παρουσιάζει τον Χριστό νεκρό, επάνω σε σινδόνι, την Θεοτόκο να κρατεί στην αγκαλιά της την κεφαλή του Χριστού και δίπλα τους τις δύο Μαρίες να θρηνούν, καθώς επίσης και τον Ιωάννη, τον Ιωσήφ και τον Νικόδημο. Η εικονογραφική αυτή σύνθεση παρουσιάζει μεγάλη φυσικότητα και έμμετρη λειτουργική επιγραφή.
• Ο επιτάφιος της κεντήτριας Δέσποινας (1685).
• Το πιο αξιοθαύμαστο από τα χρυσοκέντητα άμφια της μονής είναι το επιτραχήλιο της κεντήτριας Kοκώνας (1807), το οποίο απεικονίζει 33 παραστάσεις, όπως τον Χριστό ευλογούντα, την Αγ. Τριάδα, την Πεντηκοστή, την Σταύρωση κ.λ.π.

Συλλογή σταυρών και ευαγγελίων

Η συλλογή σταυρών της μονής Ταξιαρχών είναι η αρχαιρότερη και ιδιαίτερα αξιόλογη. Χαρακτηριστικά αυτών, το μεταλλικό πλαίσιο, τα οξυκόρυφα τοξύλλια, οι στριφτοί κιονίσκοι, οι πολυεδρικοί κόμβοι, τα διακοσμητικά στοιχεία γύρω από τις κεραίες. Στη μονή φυλάσσονται επίσης: χρυσοσκάλιστο ενεπίγραφο ευαγγέλιο του 1785, ευαγγέλιο αφιερωμένο από τον Αθηνών Προκόπιο του 1889 κ.λ.π.

Προϊόντα

    Το κατ’ εξοχήν προϊόν της Ιεράς Μονής των Παμμεγίστων Ταξιαρχών είναι η πασίγνωστη αυθεντική ΡΟΔΟΖΑΧΑΡΗ, ένα γλυκό κουταλιού φτιαγμένο από ροδοπέταλα με την παραδοσιακή συνταγή των μοναχών.

Επικοινωνία με την Ιερά Μονή

Ταχ. Διεύθυνση: Ι. Μ. Παμμεγίστων Ταξιαρχών 251 00 Μελίσσια Αιγιαλείας. Τηλ. 26910 56300, 56515. Φαξ. 26910 56515
    Ωράριο Eπισκέψεων: Καθ' όλη την ημέρα εκτός 13.00-16.00 κατά το Χειμερινό ωράριο.
Καθ' όλη την ημέρα εκτός 13.00-17.00 κατά το Θερινό ωράριο.
Παρακαλούνται οι ευλαβείς προσκυνητές όπως:
α) εισέρχονται με σεβασμό, τάξη καί ευπρεπώς ενδεδυμένοι στην Ιερά Μονή και
β) σέβονται τις ώρες λειτουργίας της Ιεράς Μονής.