ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Θ' ΛΟΥΚΑ
Η σημερινή ευαγγελική περικοπή αναφέρεται στην παραβολή του άφρονος πλούσιου. Με αυτή την παραβολή ο Κύριος θέλει να μας διδάξει, πόσο τρομερό και ολέθριο είναι το πάθος της πλεονεξίας. Οι αμαρτίες, οι αδυναμίες και τα πάθη, εφόσον μένουν ελεύθερα και απολέμητα στην καρδιά του ανθρώπου, τον υποδουλώνουν, του σκοτίζουν το νου και τον οδηγούν στις πλέον παράλογες και ολέθριες για τον ίδιο, αποφάσεις και πράξεις. Του δημιουργούν μια κατάσταση αφροσύνης. Ο πλούσιος της σημερινής παραβολής, είχε στην ιδιοκτησία του πολλά κτήματα, μεγάλες εκτάσεις, με ποικιλία καλλιεργειών και προϊόντων. Είχε αποθήκες μεγάλες και πολλές. Τα σπίτια του ήταν πολυτελέστατα, με πολλούς υπηρέτες. Τίποτα δεν του έλειπε, είχε τα πάντα, ότι ζητούσε η ψυχή του. Σ’ όλα αυτά ήρθε να προστεθεί, την περίοδο εκείνη, η πρωτοφανής ευφορία των κτημάτων του.
Κι’ όμως αυτός αντί να ευχαριστήσει τον δωρεοδότη Κύριο για την μεγάλη αυτή ευλογία της πλούσιας σοδειάς και από τα δώρα αυτά του Θεού να προσφέρει κι αυτός στους συνανθρώπους του, σαν ιδιοτελής και φίλαυτος που ήταν, βυθίστηκε σε πολλές και καταθλιπτικές μέριμνες, που αφορούσαν τον εαυτό του και μόνο. Διαπίστωσε ότι οι αποθήκες που είχε, δεν επαρκούσαν να χωρέσουν την πλούσια σοδειά. Κι αυτός δεν ήθελε να χάσει τίποτε από αυτά, ούτε να διαθέσει κάτι για τους φτωχούς, για τους συνανθρώπους του. Έλεγε ξανά και ξανά, ημέρα και νύκτα, ότι «ουκ έχω που συνάξω τους καρπούς μου». «Τους καρπούς μου», έλεγε, «τα αγαθά μου». Τα θεωρεί όλα δικά του. Μέσα σ’ αυτή του την παραζάλη της αφροσύνης του δεν σκέφθηκε ότι γι’ αυτά εργάστηκαν οι υπηρέτες του, οι γεωργοί και προ πάντων ότι ο Θεός έφερε ευνοϊκούς τους καιρούς για την πλούσια απόδοση των κτημάτων του.
Και είπε τότε: “Θα γκρεμίσω τις αποθήκες μου και θα χτίσω μεγαλύτερες για να συγκεντρώσω εκεί όλη τη σοδειά μου και τ᾽ αγαθά μου. Μετά θα πω στον εαυτό μου: τώρα έχεις πολλά αγαθά, που αρκούν για χρόνια πολλά, ξεκουράσου, τρώγε, πίνε, διασκέδαζε”. Τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως περίμενε ο πλούσιος. Πριν ακόμη προφθάσει να πει στην ψυχή του τα όσα σχεδίαζε, του μίλησε πρώτα ο Θεός: “Ἀνόητε, αυτή τη νύχτα θα παραδώσεις τη ψυχή σου. Αυτά λοιπόν που ετοίμασες σε ποιον θα ανήκουν”; Αυτά παθαίνει όποιος μαζεύει πρόσκαιρους θησαυρούς και δεν πλουτίζει τον εαυτό του με ότι θέλει ο Θεός». Αφού τα είπε όλα αυτά ο Κύριος, πρόσθεσε με έμφαση: «Όποιος έχει αυτιά για ν᾽ ακούει ας τὰ ακούει».
Το κατάντημα του «άφρονα πλούσιου» έχουν όλοι εκείνοι, που ακολουθούν το παράδειγμα του και στρέφουν την προσοχή τους μόνο στα υλικά αγαθά και διέπονται από το σύμπλεγμα της φιλαργυρίας και της απληστίας. Σε ότι αφορά τη «φιλαργυρία», κατά τη Χριστιανική διδασκαλία, θεωρείται ειδωλολατρία. Δεν καταδικάζει ο Κύριος τον άνθρωπο της παραβολής επειδή ήταν πλούσιος, ούτε γιατί καρποφόρησε άφθονα η γη του. Τον κατακρίνει για τον εγωκεντρισμό του, που αφ' ενός μεν θεώρησε ότι τα αγαθά που απέκτησε προορίζονται αποκλειστικά για τη δική του ευχαρίστηση και αφ' ετέρου πίστεψε ότι θα ζει αιώνια και θα απολαμβάνει τον πλούτο του. Τον χαρακτηρίζει ο Χριστός άφρονα, δηλαδή ανόητο, όχι για την προνοητικότητά του, αλλά για την απληστία του.
Ήταν άφρονας ο πλούσιος της παραβολής, διότι δεν έλαβε υπ’ όψιν του ότι τα χρόνια της ζωής του, όσα πολλά και αν φανταζόταν ότι θα είναι, κάποια στιγμή θα έφθανε το τέλος. Κι έπειτα από το αναπόφευκτο αυτό τέλος, θα ανοιγόταν ενώπιον του η αιωνιότητα. Πως θα παρουσιαζόταν μπροστά στον αδέκαστο Κριτή; Ποια καλά έργα θα είχε να του παρουσιάσει; Πως θα λογοδοτούσε για την χρήση των αγαθών που του είχε δώσει ο Θεός; Τότε θα έβλεπε, όπως και είδε, ότι έχασε την ψυχή του για τα λίγα αυτά υλικά αγαθά της περιουσίας του. Όλα περνούν και φθείρονται. Εκείνο που μένει είναι η καλοσύνη και η αγάπη. Ο πραγματικά πιστός άνθρωπος έχει εναποθέσει την εμπιστοσύνη του στον Θεό. Γνωρίζει ότι χρειάζονται και τα υλικά αγαθά, αλλά δεν τα απολυτοποιεί. Είναι το μέσο και όχι ο σκοπός της ζωής μας και μας προσφέρουν κάποια άνεση, αλλά δεν μας δίνουν καμία ουσιαστική λύτρωση και ασφάλεια. Ο Θεός, μας τα έδωσε για να τα χρησιμοποιούμε και για τον εαυτό μας, αλλά και για τους άλλους που έχουν ανάγκη.
Για το λόγο αυτό ας αξιολογήσουμε ορθά τη ζωή μας. Ας δούμε ειλικρινά και χωρίς προκαταλήψεις ότι αφορά τον εαυτό μας και τον κόσμο. Ας ανοίξουμε τα μάτια μας και ας ατενίσουμε το μέλλον χωρίς φόβο. Ας δούμε την κάθε μας πράξη μέσα από το πρίσμα της αιωνιότητας. Αυτό είναι η πραγματική σοφία, η πραγματική σύνεση. Τότε αποβλέπουμε αληθινά στο αιώνιο συμφέρον μας. Ας ανοίξουμε, λοιπόν την καρδιά μας. Ας δώσουμε ανακούφιση και χαρά στους γύρω μας. Αυτό θα μάς βοηθήσει να διατηρήσουμε την ψυχική μας ισορροπία, ξεφεύγοντας από το επικίνδυνο κλείσιμο στον εαυτό μας.
Αν είμαστε πλούσιοι, αν είμαστε ισχυροί, αν έχουμε εξουσία, ας σκεφθούμε ότι αυτά είναι δώρα του Θεού, όχι για να ικανοποιούμε τον εγωϊσμό μας, αλλά για να είμαστε ευεργετικοί στους άλλους. Τότε πραγματικὰ δεχόμαστε μεγαλύτερη ευλογία από τον Κύριο, διότι πραγματική ευλογία έχει μόνο εκείνος που είναι χριστιανός στην πράξη, εκείνος που κάνει το θέλημα του Θεού, εκείνος που αγαπά τους συνανθρώπους του. Δεν μας λέει ο Χριστός να μη φροντίζουμε για την οικογένειά μας, για το μέλλον των παιδιών μας, για την εξασφάλιση των αναγκαίων. Αλλά μας τονίζει ότι δεν είναι αυτά όλα τόσο σημαντικά, ώστε να ξεχνούμε την επιμέλεια της ψυχής μας.
Καλούμαστε να συνειδητοποιήσουμε την ανυπολόγιστη αξία της ψυχής μας και να ζούμε σύμφωνα με τὸ θέλημα του Θεού. Να στολίσουμε την αθάνατη ψυχή μας με ενάρετα και αγαθοποιά έργα. Την ώρα της εξόδου της ψυχής μας από το φθαρτό τούτο σώμα δεν την γνωρίζουμε. Γι΄αυτό πρέπει να αγωνιζώμαστε. Ο αγώνας του ανθρώπου εναντίον των παθών και των αδυναμιών του, πρέπει να είναι συνεχής και ισόβιος, γιατί ακριβώς αυτές τις αδυναμίες εκμεταλεύεται ο εχθρός μας ο διάβολος και ζητά να μας υποδουλώσει σε φοβερά πάθη που τελικά οδηγούν στη κόλαση. Πρέπει πολύ να προσέξουμε το μεγάλο πάθος της πλεονεξίας, που οδηγεί τον άνθρωπο στο κατάντημα του πλούσιου της παραβολής μας. Όποιος όμως προσπαθεί να γίνεται πλούσιος κατα Θεόν, δηλαδή πλούσιος στο να προσφέρει την αγάπη του στους άλλους, αυτός κερδίζει και αυτή τη ζωή και τον παράδεισο. Αμήν.
Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου
