ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΗ
Κυριακή μετά την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού σήμερα και στο σημερινό Ευαγγελικό ανάγνωσμα, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός τονίζει την αξία της ψυχής και υποδεικνύει και τα μέτρα που πρέπει να λάβει ο χριστιανός, για να επιτύχει τη σωτηρία της ψυχής του. Aνεκτίμητος θησαυρός για τον άνθρωπο είναι η αθάνατη ψυχή του. Τίποτα στον κόσμο αυτό δεν μπορεί να ισοβαθμίσει την πολύτιμη αξία της. Πλούτη, θησαυροί, δόξες, μεγαλεία και ο κόσμος όλος είναι ένα μηδέν μπροστά στην αξία της ψυχής. «Τι ωφελήσει άνθρωπον, εαν κερδίσῃ τον κόσμον όλον και ζημιωθεί την ψυχήν αυτού;» λέει ο Κύριος· «ή τι δώσει άνθρωπος αντάλλαγμα της ψυχής αυτού;» Δεν υπάρχει αντάλλαγμα για την αθάνατη και αιώνια ψυχή.
Ο Κύριος δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας ως προς το πού θα πρέπει να στραφεί ο άνθρωπος για να αναζητήσει τη σωστή πορεία στη ζωή του. Πραγματικά, όλα τα πλούτη του κόσμου δεν μπορούν να συγκριθούν με τη ζωή ενός και μόνο ανθρώπου. Ο Κύριος δεν υποχρεώνει κανέναν να γίνει μαθητής Του. Οι μαθητές Του θέλει να έχουν έλευθερη βούληση. Γι’ αυτό χρησιμοποιεί τα λόγια: «όποιος θέλει να με ακολουθήσει». Η καλή πράξη έχει πράγματι αξία όταν η θέληση του ανθρώπου είναι στραμμένη ελεύθερα στο καλό, και όχι όταν ο άνθρωπος υποχρεώνεται να πράξει τα άριστα. Χριστιανισμός και καταναγκασμός είναι έννοιες ολότελα ασυμβίβαστες μεταξύ τους.
Η προσωρινότητα και η ματαιότητα των αγαθών του κόσμου τούτου, τα καθιστούν ανίκανα να ικανοποιήσουν τους ευγενείς και υψηλούς πόθους, που έχουμε όλοι μας. Είναι σπάνιο φαινόμενο και εξαίρεση, το να υπάρχει κάποιος, που να απολαμβάνει τα υλικά αγαθά και να είναι συγχρόνως και πλήρως ικανοποιημένος και ψυχικά αναπαυμένος. Αν θέλουμε, λοιπόν, ν΄ ακολουθήσουμε τον Σωτήρα, που χαρίζει τη σωτηρία της ψυχής, χρειάζεται αυταπάρνηση. Να αρνηθούμε τον εαυτό μας. Να απαλλαγούμε από κάθε τι που είναι ένοχο και αμαρτωλό. Να διώξουμε από μέσα μας το φθόνο και το θυμό, το ψεύδος και την πλεονεξία. Να θυσιάσουμε γενικά τον εγωϊσμό μας και ό,τι άλλο θέλει ο κακός εαυτός μας. Η θυσία αυτή είναι βασική και πρωταρχική, είναι όμως και δύσκολη. Γιατί μετά την πτώση των πρωτοπλάστων, η αμαρτία έγινε ένα με το είναι μας. Γι΄ αυτό και χρειάζεται πνεύμα θυσίας και αγώνας αποφασιστικός, αλλά και διαρκής προσπάθεια, για να απαλλαγεί η ψυχή μας από το κακό και να πετάξει προς τον Πλάστη και Δημιουργό της.
Ο σεβασμός της ελευθερίας του ανθρώπου από το Δημιουργό ίσως να είναι το πιο σημαντικό προνόμιό του. Ο Κύριος και Δεσπότης διακριτικά επιζητεί την αγάπη μας. Μας θέλει και μας ονομάζει φίλους Του. Και ασφαλώς μπορούμε να είμαστε και να νιώθουμε τέτοιοι, ως πλασμένοι «κατ’ εικόνα και ομοίωσή» Του. Το ζήτημα, ωστόσο, είναι πώς χρησιμοποιούμε το θεϊκό χάρισμα της ελευθερίας. Θαυμάζουμε τους μαθητές του Κυρίου, καθώς και όσους τον ακολούθησαν αργότερα, όλους τους αγίους, που μιμήθηκαν τους Αποστόλους. Ασφαλώς, ο δρόμος Του δεν ανοίγει χωρίς θυσίες. Ζητάει από μας την απάρνηση του παλιού εαυτού μας, με όλες τις κακές συνήθειες, τις αδυναμίες, τα πάθη. Γι’ αυτό και οφείλουμε να «σηκώνουμε τους σταυρούς» της ζωής, όχι απλώς με υπομονή, αλλά, στραμμένοι προς τον Εσταυρωμένο Κύριο, που υπέφερε όσο κανείς άνθρωπος, ταπεινωμένος, περιφρονημένος και εγκαταλελειμμένος σχεδόν από όλους, στο έσχατο σημείο του πόνου.
Γνωρίζουμε, ότι κανένα σπουδαίο έργο δεν επιτυγχάνεται, χωρίς κόπους και θυσίες. Θυσίες πολλές και μάλιστα μερικές φορές και πολύ σκληρές. Αν, λοιπόν, για τα θέματα αυτά της παρούσας ζωής, απαιτούνται θυσίες, πολύ περισσότερο χρειάζεται διάθεση για θυσίες, για τη σωτηρία της ψυχής μας. Και να ξέρουμε ότι αντί των φθαρτών πραγμάτων που θυσιάζουμε εδώ, θα μας χαρισθούν τα άφθαρτα, αντί των προσκαίρων τα αιώνια και αντί των επιγείων τα επουράνια.
Αλλά για τον άνθρωπο της εποχής μας, που είναι τόσο επηρεασμένος από το εγωκεντρικό πνεύμα, που δεν θέλει να ακούσει κάτι για προσφορά και θυσία, το μήνυμα αυτό φαίνεται τόσο αδιανόητο, τόσο ξένο, τόσο δύσκολο να το κατορθώσει. Δεν είναι εύκολο να απαρνηθείς τον παλαιό άνθρωπο, τον άνθρωπο της αμαρτίας και να σηκώνεις τον Σταυρό της θυσίας και της προσφοράς. Δεν είναι εύκολο να υπερνικάς τον εγωισμό σου για την εξυπηρέτηση του πλησίον σου. Όσο δύσκολο και αν μας ακούγεται, όσο και αν μας φαίνεται ανηφορική η πορεία της ζωής μας, ας κρατήσουμε την πεποίθηση ότι μετά τον Γολγοθά έρχεται η Ανάσταση. Και ο Κύριος, ως άλλος Σίμων ο Κυρηναίος, μας βοηθάει, σηκώνοντας τον Σταυρό μας, για να μας ξεκουράσει.
Ας έχουμε, πάντα, κατά νου ότι ο Θεός γνωρίζει πόσο αντέχει ο καθένας μας και αναλόγως επιτρέπει τον Σταυρό που θα σηκώσουμε. Εμείς ας προσκυνήσουμε τον υψωθέντα Σταυρό του Κυρίου μας και ας τον προσκαλέσουμε να μας ενδυναμώνει και να μας στηρίζει. Όσο κι αν μας κοστίζει το να αρνηθούμε τον εαυτό μας, όσο σκληρά και δύσκολο κι αν είναι το να αγωνιζόμαστε για να αποκοπούμε από τα αμαρτωλά πάθη καὶ τὶς βλαβερές συνήθειες, τελικά μας συμφέρει! Διότι όσο ξεπερνούμε τη φιλαυτία μας, τόσο περισσότερο ζούμε την παρουσία του Χριστού, απολαμβάνουμε την κοινωνία των αδελφών, χαιρόμαστε την ελευθερία από τα δεσμά των παθών καί το σπουδαιότερο, βαδίζουμε σταθερά το δρόμο που οδηγεί στη σωτηρία της ψυχής μας! Αμήν.
Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου
