ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ
Κάποιες φορές δίδασκε ο Χριστός σε απλούς ανθρώπους που δεν είχαν κανένα εξωτερικό χαρακτηριστικὸ αγιότητας ή θρησκευτικής υπεροχής. Δεν απέφευγε μάλιστα να συνομιλεί και με γυναίκες, πράγμα που δεν τολμούσε κανένας διδάσκαλος της εποχής, δεδομένου ότι δεν θεωρούνταν ισάξια πρόσωπα τιμής όπως οι άνδρες. Έτσι και η σημερινή ευαγγελική περικοπή μας περιγράφει τη συνάντηση και τη συζήτηση του Χριστου μας με την Σαμαρείτιδα, της οποίας η ζωή άλαξε οριστικά μετα τη συνάντηση της με τον Κύριο.
Κουρασμένος ο Χριστός από την οδοιπορία, στέκεται έξω από μια πόλη της Σαμάρειας, δίπλα στο πηγάδι του Ιακώβ, και στέλενει τους μαθητές Του να αγοράσουν τρόφιμα. Κάποια στιγμή έρχεται μία γυναίκα να πάρει νερό, η οποία ήταν Σαμαρείτιδα στην καταγωγή και διέμενε στην πόλη Συχάρ όπου ζούσε έναν έκλυτο βίο. Ο τρόπος ζωής της ήταν γνωστός στους συμπολίτες της και για αυτό την είχαν στιγματίσει. Καθώς την βλέπει ο Κύριος, της λέει: «Δώσε μου να πιω». Η γυναίκα απορεί: «Πώς εσύ τολμάς και ζητάς νερό από μένα, μια Σαμαρείτισσα;» Και ο Χριστός τής αποκρίνεται: «Εάν γνώριζες τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος και ποιος σου ζητά νερό, εσύ θα του ζητούσες και θα σου έδινε νερό, που δεν στερεύει ποτέ». Η γυναίκα δεν κατάλαβε και ρωτά: «Κύριε, ούτε στάμνα έχεις και το πηγάδι είναι βαθύ· από πού, λοιπόν, έχεις το αστείρευτο νερό;» Και ο Χριστός της απαντά: «Καθένας που πίνει από το νερό αυτό του πηγαδιού, θα διψάσει πάλι. Εκείνος, όμως, που θα πιει από το νερό που θα του δώσω εγώ, δεν θα διψάσει ποτέ, αλλά θα αναβλύζει από την ψυχή του αστείρευτο νερό, για να του χαρίζει ζωή αιώνια».
«Κύριε, δωσε μου το νερό αυτό, παρακαλεί έκπληκτη η γυναίκα, για να μη διψώ ποτέ. Ο Κύριος τότε της λέει: «Πήγαινε και φέρε εδώ και τον άνδρα σου». «Δεν έχω άνδρα», απαντά εκείνη. Κι ο παντογνώστης Κύριος της αποκαλύπτει όλη της τη ζωή: «Αλήθεια είπες. Πέντε άνδρες είχες κι αυτός που τώρα έχεις δεν είναι άνδρας σου» Η γυναίκα σαστίζει: «Κύριε, καταλαβαίνω ότι είσαι προφήτης. Πες μου, που πρέπει να προσκυνούμε τον Θεό, στο βουνό μας Γαριζείν ή στα Ιεροσόλυμα;» Και ο Κύριος απαντά: «Σε λίγο καιρό ούτε μόνο στο Γαριζείν, ούτε μόνο στα Ιεροσόλυμα θα λατρεύετε τον Θεό. Ο Θεός είναι πνεύμα, κι όσοι Τον λατρεύουν, πρέπει να Τον προσκυνούν με αφοσίωση και επίγνωση».
Του λέει τότε η γυναίκα: «Γνωρίζω ότι έρχεται ο Μεσσίας. Όταν έλθει εκείνος, θα μας τα διδάξει όλα». -Εγώ είμαι ο Μεσσίας! απαντά ο Κύριος. Η Σαμαρείτισσα τότε ενθουσιασμένη άφησε τη στάμνα της εκεί, έφυγε στην πόλη και άρχισε να φωνάζει: «Ελάτε να δείτε έναν άνθρωπο που μου είπε όλα όσα έκανα. Μήπως είναι αυτός ο Χριστός;» Και οι Σαμαρείτες άρχισαν να έρχονται προς το πηγάδι, να δουν τον Κύριο σαν τα διψασμένα ελάφια που τρέχουν στην πηγή.
Το “ύδωρ το ζων” το ζωντανό ύδωρ, αυτό που όταν κανείς το γευτεί δεν πρόκειται να διψάσει ξανά, μιας που γίνεται μέσα του πηγή που αναβλύζει. Και αυτή η πηγή δεν είναι άλλη από τον ίδιο το Χριστό, που φωτίζει και αγιάζει και αναζωογονεί κάθε άνθρωπο. Δεν είναι άλλη από τη χαρά της Αναστάσεως, που ανατρέπει το φθοροποιό έργο της αμαρτίας και αποκαθιστά τον κάθε άνθρωπο που δέχεται μέσα του τον Χριστό. Στην ερώτηση της Σαμαρείτιδας για βτο που πρέπει να προσκυνείται ο Θεός διευκρινίζει ότι εφόσον ο Θεός είναι πνεύμα, η λατρεία προς Αυτόν οφείλει να είναι “εν πνεύματι και αληθείᾳ”. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία δεν είναι επομένως ο τόπος, ούτε οι εξωτερικοί τύποι, αλλά ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζουμε τον Θεό. Η μία προϋπόθεση είναι “'εν πνεύματι”, δηλαδή ότι στην προσευχή μας δεν αρκεί να συμμετέχει το σώμα, αλλά κυρίως το πνεύμα μας, η διάνοιά μας, όλος μας ο ψυχικός κόσμος. Το “ἐν αληθείᾳ”, σημαίνει ότι για να λατρέψουμε σωστά τον Θεό οφείλουμε να γνωρίζουμε τις αλήθειες της πίστεώς μας και ότι η προσκύνησή μας δεν είναι ευπρόσδεκτη στον θεό, όταν είναι προσχηματική, υποκριτική ή και επίπλαστη, όταν δηλαδή δεν συμβαδίζει με τη ζωή μας και με τις πράξεις μας. Για πρώτη φορά ο Χριστός αποκλύπτει απερίφραστα την Θεότητά Του, και μάλιστα όχι σε κάποιον Ιουδαίο, αλλά στη Σαμαρείτιδα, σε μια αλλοεθνή. Και αυτό επειδή ο Θεός δεν είναι προσωπολήπτης, δεν εξετάζει δηλαδή την καταγωγή ή το φύλλο ή την κοινωνική κατάσταση του ανθρώπου, αλλά αποκαλύπτεται σε εκείνους που είναι έτοιμοι να Τον δεχτούν στη ζωή τους, σε όσους είναι δεκτικοί της Χάριτός Του.
Η Χάρις του Θεού, μεταβάλλει αμαρτωλές, αλλά καλοπροαίρετες ψυχές σε διαμάντια αρετής, σε όργανα ευαγγελισμού και σωτηρίας και σε ηρωικά παραδείγματα ομολογίας και μαρτυρίου. Μετά από την συνομιλία της με τον Χριστό, η Σαμαρείτιδα πίστεψε σε Αυτόν και κάλεσε τους συμπολίτες της να τρέξουν να Τον συναντήσουν.Ο Χριστός έμεινε δύο μέρες στη Συχάρ και τους μετέδωσε τον λόγο και τήν εὐλογία Του. Η Σαμαρείτιδα από την μέρα που πίστεψε στο Χριστό άλλαξε ζωή. Βαπτίστηκε από τους Αποστόλους την ημέρα της Πεντηκοστής και ονομάστηκε Φωτεινή. Μαζί της βαπτίστηκαν και οι δύο γιοί της, καθώς καί οι πέντε αδερφές της. Με την συνοδεία των γιων της και των αδερφών της κήρυξε τον λόγο του Χριστού στη Συρία, στη Φοινίκη, στην Παλαιστίνη, στην Αίγυπτο, στην Καρχηδόνα και τελικά στη Ρώμη. Η μεγάλη της αυτή αποστολική δράση είναι ο λόγος για τον οποίο η Εκκλησία μας την ονομάζει Ισαπόστολο. Την ονομάζει Αγία και μεγαλομάρτυρα, γιατί μετά από ατελείωτα και φρικτά μαρτύρια που υπέστη, κατά την διάρκεια των οποίων έλαβαν χώρα πολλά θαύματα, η Αγία Φωτεινή φυλακίστηκε και μέσα στην φυλακή παρέδωσε την ψυχή της στόν Κύριο. Πολλοί βλέποντας τα θαύματα πίστεψαν στό Χριστό καί βαπτίσθηκαν χριστιανοί.
Η εποχή μας, όπως κάθε εποχή, ζητά και θα ζητά πάντα να ξεδιψάσει και να ξεκουραστεί πνευματικά. Για την επιδίωξη του σκοπού αυτού επινοούνται και επιστρατεύονται κάθε είδους ευκαιρίες αναψυχής, οι οποίες όμως είτε εστιάζονται στο σωματικό και υλικό μέρος του ανθρώπου, είτε δεν προσφέρουν πνευματική αναψυχή αλλά μάλλον πνευματική αποδόμηση. Βρισκόμαστε μέσα στη χαρμόσυνη περίοδο της Αναστάσεως, και πρέπει να θυμόμαστε ότι η αληθινή χαρά, η μόνη που μπορεί να ξεδιψάσει την ύπαρξή μας, είναι ο ίδιος ο Χριστός. Και ότι για να Τον ελκύσουμε κοντά μας, οφείλουμε να Τον προσεγγίσουμε εν πνεύματι, εν αληθεία και εν ταπεινώσει. Αμήν.
Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου
