ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Β' ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ
Έχουμε ήδη διανύσει τις δυο πρώτες εβδομάδες της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής και βρισκόμαστε στην δεύτερη Κυριακή των Νηστειών η οποία είναι αφιερωμένη σε έναν μεγάλο άγιο και Πατέρα της Εκκλησίας, στον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, Αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης ο οποίος έζησε τον ΙΔ΄ αιώνα. Πήρε μέρος και διευκρίνισε τις δογματικές διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στην ορθόδοξη και δυτική θεολογία, που με τις νέες ιδέες της αλλοίωνε τη χριστιανική πίστη και καθιστούσε προβληματική τη σωτηρία. Στη διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου, τονίζεται ιδιαίτερα η διάκριση ανάμεσα στην ουσία και τις ενέργειες του Θεού. Η ουσία του Θεού είναι άγνωστη σε όλους και γνωστή μόνο στον Τριαδικό Θεό, ενώ οι άκτιστες ενέργειές του είναι μεθεκτές στον κόσμο και στον άνθρωπο. Οι Δυτικοί αρνούνται αυτή τη διάκριση και δέχονται ότι δεν υπάρχει καμία άμεση επικοινωνία με το Θεό. Η διδασκαλία του επικυρώθηκε από δύο τοπικές συνόδους, που συνήλθαν στην Κωνσταντινούπολη, το 1341 και το 1351. Είναι επίσης ο μεγάλος δάσκαλος της νοεράς προσευχής, δηλαδή της ευχής «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με τον αμαρτωλό».
Η σημερινή ευαγγελική περικοπή μας διηγείται την θεραπεία ενός παραλύτου στην Καπερναούμ, όπου ο Χριστός είχε πάει για να διδάξει τον λαό. Ως συνήθως, στο σπίτι που βρισκόταν επικρατούσε το αδιαχώρητο, από το πλήθος που είχε μαζευτεί για να Τον ακούσει, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι που μετέφεραν τον παράλυτο να μη μπορούν να μπουν μέσα. Αποφασίζουν λοιπόν να χαλάσουν την στέγη και να κατεβάσουν με σχοινιά το κρεβάτι με τον παράλυτο μπροστά στα πόδια του Ιησού. Εκείνος, μόλις είδε την πίστη των ανθρώπων, λέει στον παράλυτο “παιδί μου, οι αμαρτίες σου έχουν συγχωρεθεί”. Αγανάκτησαν οι γραμματείς, καθώς σκέφτηκαν ότι μόνον ο Θεός έχει την εξουσία να συγχωρεί αμαρτίες, και ο καρδιογνώστης Κύριος τους ρωτά “γιατί σκέφτεστε πονηρά; τί είναι ευκολότερο, να πω ότι συγχωρούνται οι αμαρτίες σου, ή σήκω και πάρε το κρεβάτι σου και περπάτα;” Και για να δείξει σε όλους ότι έχει την εξουσία να συγχωρεί αμαρτίες, στρέφεται στον παράλυτο και τον διατάζει να σηκωθεί. Κι εκείνος σηκώθηκε, πήρε το κρεβάτι του στους ώμους και επέστρεψε στο σπίτι του, αφήνοντας πίσω του όλους να δοξάζουν τον Θεό και να λένε ότι ποτέ δεν είχαν δει τόσο μεγάλο θαύμα.
Γιατί όμως ο Ιησούς αντί να τον θεραπεύσει αμέσως, πρώτα του συγχωρεί τις αμαρτίες; Τι είναι η αμαρτία; Αμαρτία είναι η ασθένεια της ψυχής. Ο Θεός είναι η πηγή της ζωής. Αυτός έφερε στην ύπαρξη τα πάντα, και συνεχίζει να τα διατηρεί. Ο άνθρωπος σαν λογικό και αυτεξούσιο ον, δέχεται τη ζωή αλλά και μπορεί να την απορρίψει. Όταν είναι κοντά στο Θεό παίρνει ζωή αλλά όταν απομακρυνθεί, σταδιακά τη χάνει. Αμαρτία λοιπόν είναι η απομάκρυνση από το Θεό και κατά συνέπεια, η απώλεια της αιώνιας ζωής.
Μέσα από το θαύμα που επιτελεί ο Χριστός, τονίζει τη σπουδαιότητα και την σημασία της αφέσεως των αμαρτιών μας από τον Θεό, σημασία πολύ μεγαλύτερη από την ίαση οποιουδήποτε σωματικού νοσήματος. Η άφεση των αμαρτιών, που έδωσε ο Κύριος μας στον παραλυτικό, δηλώνει, πως η θεραπεία της ψυχής οδηγεί και στη θεραπεία του σώματος. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος έλεγε: «τα περισσότερα νοσήματα οφείλονται στα αμαρτήματα της ψυχής»
Από το σημερινό, Ευαγγελικό ανάγνωσμα βλέπουμε, ότι η συνάντηση με τό Θεό γίνεται μέσῳ της καρδιάς και όχι με τη λογική, γιατι αν αυτοί οι άνθρωποι είχαν μείνει στη λογική, ο παραλυτικός θα ἔμενε αθεράπευτος. Αυτή την αίρεση της λογικής εξηγήσεως και προσεγγίσεως του Θεού καταπολέμησε με τη διδασκαλία του ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και οι ησυχαστές Πατέρες. Μας δίδαξαν, ότι κατανοούμε και κατά συνέπεια συναντάμε τον Θεό μας με την καρδιά, με τον εσωτερικό μας κόσμο, όταν υπάρχει καθαρότητα και αγνή διάθεση, δηλαδή μετάνοια, όταν υπάρχει προσευχή με ειλικρίνεια και απαλλαγή από το κοσμικό φρόνημα, δηλαδή να μην είμαστε δεμένοι με τα υλικά αγαθά και να τα θεοποιούμε.
Συχνά παρακαλούμε τον Θεό να μας βοηθήσει και να μας απαλλάξει από προβλήματα που σχετίζονται με τη σωματική μας ακεραιότητα, με την υγεία μας, ή άλλοτε με τις βιοτικές μας ανάγκες και την σκληρή καθημερινότητα. Και είναι αλήθεια ότι τις περισσότερες φορές ανταποκρίνεται στα αιτήματά μας, ιδιαίτερα όταν αυτά συνοδεύονται με πίστη, με ζέση καρδιάς. Ωστόσο, πέρα από τα καθημερινά, πέρα από τα υλικά ή τα θέματα που άπτονται της υγείας, βρίσκεται η ανάγκη για την παρά Θεού συγχώρεση, για την άφεση των αμαρτιών μας, για την αποκατάσταση της αγαπητικής σχέσεως με τον Θεό και τον πλησίον, μέσα από την χάρη και την ευεργεσία του Αγίου Πνεύματος. Την ανάγκη για σταθερή πίστη προς τον Θεό και την ανάγκη να στραφούμε στην ίαση του πνευματικού μας κόσμου με την άφεση των αμαρτιών μας από τον ίδιο τον Θεό, μας τονίζει η σημερινή περικοπή. Μας παροτρύνει δηλαδή να μη μείνουμε μόνο στα εξωτερικά στοιχεία της Σαρακοστής, την νηστεία δηλαδή και την προσευχή, αλλά να επιμείνουμε στην καλλιέργεια της πίστεως και στην επιμέλεια για την ίαση και αποθεραπεία της ψυχής μας. Ας μη ξεχνάμε επομένως στις προσευχές μας να ζητούμε με πίστη τη συγγνώμη του Θεού, και να είμαστε βέβαιοι ότι θα φροντίσει και για κάθε άλλο θέμα μας απασχολεί, όπως άλλωστε ο ίδιος ο Χριστός έχει πει. Αμήν.
Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου
Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών
