ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Δ' ΜΑΤΘΑΙΟΥ
Βρισκόμαστε στην τέταρτη Κυριακή του Ματθαίου και το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα μας τονίζει την ιδιαίτερη σημασία που έχει η προσωπική μας πίστη, όταν επικαλούμαστε τον Θεό. Είναι το θαύμα της θεραπείας του δούλου του εκατοντάρχου. Σε κάθε θαύμα του Χριστού θαυμάζουμε την δύναμή του και την αγάπη Του προς εμάς και Τον δοξάζουμε γι’αυτό. Στο σημερινό όμως θαύμα βλέπουμε τον ίδιο το Χριστό να θαυμάζει το συγκεκριμένο άνθρωπο για τη μεγάλη του πίστη.
Ένας ρωμαίος άξιωματικός, ένας που είχε το βαθμό του εκατόνταρχου, άνθρωπος με εξουσία δηλαδή και το κυριώτερο, δεν ήταν καν Ισραηλίτης, ζητάει από τον Χριστό να θεραπεύσει τον κατάκοιτο δούλο του. Και τότε ο Κύριος του είπε ότι πρόκειται να έλθει στο σπίτι του για να τον θεραπεύσει. Αλλά ο εκατόνταρχος από ταπείνωση, θεωρώντας ότι είναι ανάξιος να εισέλθει ο Χριστός στο σπίτι του, Του ζήτησε να ευχηθεί από μακριά για να θεραπευθεί ο δούλος του. Ο άνθρωπος αυτός είναι ξένος και άσχετος με την πίστη και τις παραδόσεις των Ιουδαίων. Δεν γνωρίζει το Νόμο και τους Προφήτες. Αλλά αγαπά τον συνάνθρωπο, τον υπηρέτη του, και έτσι συναντά τον Χριστό. Ξεπερνά όλους τους περιορισμούς και την αρνητική επίδραση του περιβάλλοντός του. Ανοίγεται ολόκληρος στον Χριστό. Παραδίνει τον εαυτό του στην αγάπη και τη δύναμη του Θεού. Αναγνωρίζει στο πρόσωπο του Χριστού έναν Κύριο και λυτρωτή.
Ο Χριστός θαυμάζοντας τη μεγάλη πίστη του είπε προς αυτούς που Τον ακολουθούσαν: «Σας βεβαιώνω, ότι τόση πίστη, ούτε ἀνάμεσα στους Ισραηλίτες δεν βρήκα. Και σας λέω πως θα έλθουν πολλοί από ανατολή και δύση και θα καθίσουν μαζί με τον Αβραάμ, τον Ισαάκ και τον Ιακώβ στο τραπέζι της Βασιλείας των Ουρανών, ενώ οι κληρονόμοι της Βασιλείας θα πεταχθούν έξω στο σκοτάδι, εκεί θα κλαίνε, και θα τρίζουν τα δόντια τους». Στράφηκε τέλος στον εκατόνταρχο και του είπε: “πήγαινε, ας γίνει όπως πίστεψες”. Και την ίδια στιγμή ο υπηρέτης του εκατόνταρχου θεραπεύτηκε. Δεν είναι μικρό πράγμα να θαυμάζει ο Χριστός έναν άνθρωπο. Υπάρχει άραγε μεγαλύτερη δόξα και τιμή; Ο Θεός δεν δοξάζει τον άνθρωπο για τα χαρίσματα που ο Ίδιος του έχει δώσει. Τον θαυμάζει και αξιολογεί τις αρετές, τις οποίες καλλιέργησε με δική του προσπάθεια και αγώνα. Για τον Θεό, η ομορφιά του ανθρώπου δεν εστιάζεται στα εξωτερικὰ χαρακτηριστικά, αλλά στα δικά του εσωτερικὰ δώρα. Ο Θεός πάνω από όλα τιμά τον κόπο μας και τη φιλότιμη διάθεσή μας, με τα οποία καλλιεργήσαμε όσο περισσότερο ήταν δυνατόν τα χαρίσματα που μας έδωσε.
Και ο ρωμαίος εκατόνταρχος, επειδή είχε καλιεργήσει σωστά τα χαρίσματά του, γνώριζε την αδυναμία του και τις ατέλειές του. Και αυτή η αυτογνωσία τον έκανε ταπεινό και ισορροπημένο. Γι' αυτό, βλέποντας το μεγαλείο του Χριστού, δεν αισθάνθηκε τον εαυτό του άξιο να Τον δεχθεί ούτε κάτω από την στέγη του σπιτιού του. Εμπιστοσύνη στον Χριστό, ταπείνωση, ενδιαφέρον για τους άλλους. Τα κύρια γνωρίσματα της μεγάλης πίστης, που ενεργοποιοῦν τη σώζουσα καί θεραπευτική ενέργεια του Χριστού.
Δεν σωζόμαστε γιατί απλά είμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί και το παραδεχόμαστε και το υποστηρίζουμε. Ο Κύριος κάνει μία φοβερή ανατροπή, βάζει σε υψηλότερη θέση την πίστη του εκατοντάρχου από την πίστη των Ισραηλιτών. Έτσι και στη σημερινή εποχή μπορεί να βρει βαθιά πίστη εκεί όπου νομίζουμε ότι δεν υπάρχει. Η ταπείνωση και η πίστη που είχε ο εκατόνταρχος πολλές φορές απουσιάζει από τους ανθρώπους που θεωρητικά βρίσκονται πιο κοντά στον Θεό. Ίσως επειδή θεωρούν τον εαυτό τους “περιούσιο λαό” του Θεού, και σαν τα κακομαθημένα παιδιά εκλαμβάνουν ως αυτονόητα κάποια πράγματα τα οποία ωστόσο δεν είναι και τόσο αυτονόητα. Το ότι βρισκόμαστε μέσα στην Εκκλησία, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είμαστε σεσωσμένοι, ούτε καθαροί, ούτε άγιοι. Δεν αρκεί κανείς να εισέλθει στο λουτρό για να καθαριστεί, αλλά είναι απαραίτητο να αναγνωρίσει ότι δεν είναι καθαρός και στη συνέχεια να λουστεί, επιμένοντας στα δύσκολα σημεία.
Χωρίς ταπείνωση, το κάθε αίτημά μας προς τον Θεό δεν αποτελεί ικεσία, αλλά απαίτηση, η οποία δεν στηρίζεται στην αγάπη του Θεού αλλά στην δική μας αυτοεκτίμηση και υπερηφάνεια. Τότε ακόμα και η προσευχή γίνεται υποκρισία και αιτία κατακρίσεως, σαν την προσευχή του Φαρισαίου. Με το να χαμηλώνουμε τον εαυτό μας πλησιάζουμε πιο πολύ τον Θεό. Γιατί ο Θεός αναπαύεται στους ανθρώπους που έχουν ταπείνωση. Και μέσα από αυτή τη στάση μας φανερώνεται η αληθινή αγάπη για τους συνανθρώπους μας. Μία τέτοια αγάπη είχε και ο εκατόνταρχος για τον δούλο του. Γι’ αυτό και παρακαλεί τον Κύριο να τον θεραπεύσει. Το θαύμα της θεραπείας, όπως και όλα τα θαύματα που περιγράφονται στην Καινὴ Διαθήκη, είναι καρπός της πίστεως και όχι αιτία της. Γιατί η πίστη οδηγεί στο θαύμα, όχι το θαύμα στην πίστη, όπως μας λέει ξεκάθαρα ο Χριστὸς στην συναγωγή της Ναζαρέτ.
Ζητούμε το θαύμα στη ζωή μας, και λησμονούμε ότι αυτό επιτελείται σύμφωνα με το μέτρο της δικής μας πίστεως. Αντί, επομένως, να απελπιζόμαστε όταν νιώθουμε ότι ο Θεός δεν απαντά στις προσευχές μας, ας εργαστούμε ώστε αυτές να γίνονται με ταπείνωση και με αληθινή πίστη απέναντι στον Θεό.
Στην εποχή μας, σήμερα που μαστίζεται από τόσα πάθη, και ο εγωϊσμός και η υπερηφάνεια, αλλά πολλές φορές και η απιστία εμφωλεύουν στις καρδιές των ανθρώπων, ο εκατόνταρχος της σημερινής ευαγγελικής περικοπής έρχεται να φωτίσει έναν άλλο δρόμο ζωής. Εκείνον που περνά μέσα από τη συναίσθηση της αναξιότητάς μας και οδηγεί στην ταπείνωση, για να επιζητούμε το έλεος και την ευσπλαχνία του Θεού. Είναι ένας δρόμος μέσα απὸ τον οποίο προβάλλεται η πίστη, η οποία εκφράζεται ως απόλυτη εμπιστοσύνη στο Θεό, που είναι η μόνη ελπίδα και σωτηρία μας. Αμήν.
Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου
