ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ Α' ΝΗΣΤΕΙΩΝ
Η σημερινή Κυριακή, είναι η πρώτη της αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής και ονομάζεται Κυριακή της Ορθοδοξίας, επειδή εορτάζουμε την αναστήλωση των ιερών εικόνων και τον θρίαμβο της Ορθοδοξίας έναντι της αιρέσεως της εικονομαχίας, η οποία ταλαιπώρησε την Εκκλησία για περισσότερο από εκατό χρόνια. Είναι τόσο σπουδαίο για την ζωή της Εκκλησίας αυτό το γεγονός, διότι μέσα από την αποδοχή και την προσκύνηση των ιερών εικόνων επιβεβαιώνεται και διατρανώνεται η Ορθόδοξη πίστη και διδασκαλία σχετικά με την ενανθρώπηση του Χριστού και το σωτήριο Πάθος Του, αλλά και με τις ευεργεσίες που παρέχουν στους πιστούς οι Άγιοι που ευαρέστησαν τον Θεό.Οι εικονομάχοι ήταν οι εσωτερικοί εχθροί της Εκκλησίας οι οποίοι ήσαν πάντοτε και οι πιο επικίνδυνοι, επειδή πολλοί απο αυτούς είχαν στα χέρια τους δύναμη κοσμική ή εξουσία εκκλσιαστική. Η εικονομαχία ήταν μια αίρεση με πολύ επικίνδυνες πλάνες, οι οποίες ουσιαστικά συνίστανται στην αμφισβήτηση της Ενανθρώπησης του Κυρίου μας. Αυτό σήμαινε ότι ο άνθρωπος δεν μπορούσε να σωθεί και να εγκολπωθεί τα σωτήρια μηνύματα της αιώνιας αλήθειας του Κυρίου μας. Η νίκη της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας έναντι των εικονομάχων σηματοδοτείται με την οριστική αναστήλωση και την προσκύνηση των Αγίων Εικόνων, με την Σύνοδο που έγινε στην Κωνσταντινούπολη το 843 μ.Χ.
Οι άγιοι Πατέρες μας με τη θεία σοφία που τους διέκρινε, τοποθέτησαν την Κυριακή αυτή την νίκη της Ορθοδοξίας για να μπορούν οι πιστοί να αντλήσουν από αυτήν τα απαραίτητα πνευματικά εφόδια, τα οποία θα τους συνοδεύουν στην μεγάλη οδοιπορία τους προς συνάντηση με τον αναστημένο Χριστό.
Η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος όρισε θεολογικά το θέμα της τιμής των Αγίων Εικόνων, και μεταξύ των άλλων, διακήρυξε ότι, αφού ο Υιός του Θεού έλαβε σάρκα και οστά, μπορούμε να Τον εικονίζουμε και να Τον προσκυνούμε. Εικονίζουμε, επίσης, την Υπεραγία Θεοτόκο και όλους τους Αγίους και τους σεβόμαστε και τους προσκυνούμε. Προσκυνούμενες τις Άγιες Εικόνες, δεν προσκυνούμε τα ξύλα, αλλά τις μορφές που εικονίζονται πάνω σ’ αυτά. Έτσι, δεν είμαστε ειδωλολάτρες, αφού η τιμή που απονέμουμε στις Άγιες Εικόνες, πηγαίνει στα πρόσωπα που εικονίζουν και όχι στα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για να κατασκευαστούν.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός διατυπώνει ότι η μεν Θεία φύση είναι απερίγραπτη, μετά, όμως, την ενσάρκωση του Υιού, ο απερίγραπτος Θεός γίνεται περιγραπτός και η Εικόνα του Χριστού αντιπροσωπεύει ακριβώς αυτήν την άρρηκτη ένωση των δύο φύσεων, της θείας και της ανθρώπινης, στο πρόσωπο του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού. Και ο ίδιος Πατέρας σε λόγο του «προς τους διαβάλλοντας τας αγίας εικόνας» θα πει ότι παρερμήνευσαν τα σχετικά χωρία του Μωσαϊκού νόμου και γενικά όλη την Παλαιά Διαθήκη, υποστηρίζοντας ότι απαγορεύει τη χρήση, την τιμή και την προσκύνηση των ιερών εικόνων.
Η Παλαιά Διαθήκη σε καμία περίπτωση δεν απαγορεύει κάτι τέτοιο. Αυτό που απαγορεύει είναι η κατασκευή ομοιωμάτων, την προσωποποίηση φυσικών φαινομένων, καθώς και τη λατρεία των ειδώλων. Η λατρεία αρμόζει και αποδίδεται μόνο στον Τριαδικό Θεό, ενώ τις εικόνες τις τιμούμε και τις προσκυνούμε, δηλαδή τις ασπαζόμαστε, γνωρίζοντας ότι “η της εικόνος τιμή επί το πρωτότυπον διαβαίνει”, σύμφωνα με τη φράση του Μεγάλου Βασιλείου. Δεν τιμούμε δηλαδή και δεν προσκυνούμε το ξύλο ή τα χρώματα της εικόνας, αλλά το πρόσωπο που εικονίζεται, τον Χριστό, την Παναγία και τους Αγίους. Ο ιστορημένος, δηλαδή ο αγιογραφημένος, ορθόδοξος ναός είναι ένα ανοιχτό Ευαγγέλιο που μπορούν να το διαβάσουν ακόμα και οι αγράμματοι. Παντού βλέπει κανείς τα ιερά πρόσωπα και τα ιερά γεγονότα.
Η Εκκλησία κατέστησε την εικαστική τέχνη διάκονο του μυστηρίου της σωτηρίας. Η ευλογία και χάρη που λαμβάνει ο πιστός από την προσκύνηση των ιερών εικόνων δίνεται από το ζωντανό ιερό πρόσωπο και όχι από την υλη της εικόνας.
Η άκτιστη χάρη του Θεού, μας αγιάζει μέσω των υλικών πραγμάτων. Το νερό γίνεται Αγιασμός, το λάδι Ευχέλαιο, το ψωμί και το κρασί Σώμα και Αίμα Χριστού. Οι εικόνες στους ναούς μας, παίρνουν χάρη από το Θεό και αγιάζουν τους πιστούς που με ευλάβεια τις προσκυνούν. Με την χάρη του Θεού επίσης, πολλές εικόνες κάνουν θαύματα και μυροβλύζουν. Στις περιπτώσεις αυτές, η λογική και η επιστήμη δεν έχουν καμία θέση γιατί, «Θεὸς ὅπου βούλεται, νικᾶται φύσεως τάξις».
Ορθοδοξία σημαίνει τη σωστή Πίστη. Είναι μια πολύ βασική προϋπόθεση στον αγώνα του πιστού που διεξάγει την περίοδο αυτή για να μπορεί να ανεβεί σε ανώτερες πνευματικές κορυφές, με φόντο τις αρετές που μπορεί να καρπωθεί μέσα από το στάδιο του αγώνα του.
Το περιεχόμενο της ημέρας μας φέρνει μπροστά στη μεγάλη ομολογία πίστεως: «Αύτη η πίστις των Αποστόλων, αύτη η πίστις των Πατέρων, αύτη η πίστις την Οικουμένην εστήριξεν». Αμήν.
Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου
