ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΠΡΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ
Κυριακή προ των Φώτων σήμερα και το ευαγγελικό ανάγνωσμα είναι από την αρχή του κατά Μάρκον ευαγγελίου μας παρουσιάζει τη ζωή και τη φωνή του «βοώντος εν τη ερήμω» Ιωάννου του βαπτιστού. Η φωνή αυτή προαναγγέλλει τον Μεσσία και το ευαγγέλιό του και γι’ αυτό η εμφάνιση αυτής της μορφής συνιστά κατά τον ευαγγελιστή, την «αρχήν του ευαγγελίου Ιησού Χριστού, υιού Θεού». Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος φέρει πολλά χαρακτηριστικά των αρχαίων μεγάλων προφητών, στην ενδυμασία του, στην διατροφή του, στην άσκησή του και κυρίως στο κήρυγμά του, που διδάσκει όπως και εκείνοι, τη μετάνοια. Κύριο θέμα της διδασκαλίας όλων των προφητών ήταν ότι τα κακά που παρουσιάζονταν στις διάφορες εποχές, είναι αποτέλεσμα της απομάκρυνσης από το Θεό, και η μόνη λύση είναι η επιστροφή των ανθρώπων κοντά του.
Μας λέει ο ευαγγελιστής Μάρκος, ο Ιωάννης βρισκόταν στην έρημο, και κήρυττε βάπτισμα μετανοίας “εις άφεσιν αμαρτιών”, και όλοι προσέτρεχαν και βαπτίζονταν στον Ιορδάνη ποταμό, αφού πρώτα εξομολογούνταν τις αμαρτίες τους. Φορούσε ένδυμα από τρίχες καμήλας και ζώνη δερμάτινη γύρω από τη μέση του και τρεφόταν με μέλι άγριο και ακρίδες, δηλαδή βλαστάρια από τα άγρια δένδρα της ερήμου. Η αναμονή του Μεσσία την εποχή εκείνη ήταν κάτι το αναμενόμενο. Η φθορά και η ανηθικότητα κυριαρχούσε στην ζωή των ανθρώπων. Η εμφάνιση του Ιωάννου και το κήρυγμα του, που ήταν κήρυγμα μετανοίας, αποτελούσε δείκτη προς τον οποίο θα στρέφονταν οι άνθρωποι ώστε να προετοιμαστούν για τον ερχομό του Μεσσία ο οποίος θα έφερνε μια πραγματικά νέα εποχή για ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Ο απλός λαός αγαπούσε τον Ιωάννη και έτρεχαν από όλα τα μέρη της Ιουδαίας να τον ακούσουν και να συμμορφωθούν με τα λεγόμενά του. Τους βάπτιζε στον ποταμό Ιορδάνη και τους έλεγε ότι, όπως φροντίζουμε να είναι καθαρό το σώμα μας, έτσι με την μετάνοια να φροντίσουμε να καθαρίσουμε και την ψυχή μας. Γνώριζε ότι ο πραγματικός καθαρισμός από την αμαρτία γίνεται με το πολύτιμο αίμα του Χριστού που θα χύνονταν επάνω στο Σταυρό. Γι’ αυτό έλεγε, εγώ σας πλένω με νερό, αυτός που έρχεται μετά από μένα είναι πολύ σπουδαίος, εγώ δεν είμαι τίποτα μπροστά του, αυτός θα σας καθαρίσει με Άγιο Πνεύμα και με φωτιά. Αναφέρονταν έτσι στο πραγματικό νόημα του μυστηρίου του χριστιανικού βαπτίσματος.
Ο Ιωάννης δεν επικεντρώνει τη διδασκαλία του ούτε στο βάπτισμα στον Ιορδάνη, ούτε στο δικό του πρόσωπο. Γνωρίζει πολύ καλά και βλέπει ως προφήτης τον Χριστό, που ως Υιός του Θεού είναι σαφώς ανώτερός του, που είναι εκείνος που θα φέρει στους ανθρώπους όχι απλά τη συγχώρεση, αλλά την Λύτρωση και την πνευματική αναγέννηση. Γι αυτό και κάνει σαφή διάκριση ανάμεσα στο δικό του βάπτισμα, που είναι στο νερό, και στο βάπτισμα του Χριστού που θα είναι εν Πνεύματι Αγίω. Το βάπτισμα του Ιωάννη, ήταν βάπτισμα μετανοίας, βάπτισμα αφέσεως αμαρτιών. Ήταν δηλαδή βάπτισμα εξαγνιστικό, καθαρισμού του ανθρώπου από τον ρύπο της αμαρτίας, και για τούτο προπαρασκευαστικό για το βάπτισμα της πνευματικής αναγεννήσεως με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Το βάπτισμα του Χριστού δεν καθαρίζει απλά τον άνθρωπο, αλλά τον μεταμορφώνει πνευματικά, τον κάνει και πάλι μέτοχο της κοινωνίας με το Θεό και κληρονόμο της ουρανίου Βασιλείας Του. Γι αυτό και μετά την Βάπτιση του Χριστού στον Ιορδάνη, η δράση του Ιωάννη του Προδρόμου θα ανασταλεί, μιας που πλέον ο σκοπός της παρουσίας του θα έχει εκπληρωθεί και η περίοδος της ετοιμασίας του ερχομού του Σωτήρος Χριστού θα έχει παρέλθει.
Ο Ιωάννης έπαιξε και το ρόλο του πρώτου θεμελιωτού της Εκκλησίας γιατί αυτός στρατολόγησε τους πρώτους στρατιώτες στο χριστιανικό στρατόπεδο. Οι πρώτοι μαθητές του Χριστού ήταν μαθητές του Ιωάννη και ο Ιωάννης ήταν αυτός που είπε ότι εγώ πρέπει να ελαττώνομαι και αυτός να αυξάνει, δηλαδή ο Χριστός.
Για να γίνουμε μέτοχοι της χάριτος του Αγίου Πνεύματος, για να αναγεννηθούμε πνευματικά και να ζήσουμε τη χαρά της παλιγγενεσίας και της Αναστάσεως, είναι απαραίτητο και σημαντικό να διαβούμε από το στάδιο της πνευματικής προετοιμασίας. Χωρίς δηλαδή μετάνοια, χωρίς αλλαγή της στάσης μας απέναντι στο Θεό και προς τον πλησίον, δεν μπορούμε να καταστούμε δεκτικοί της Χάριτος του Θεού. Η Μετάνοια, η Εξομολόγηση, η κάθαρση της καρδιάς μας από εμπαθείς και πονηρούς λογισμούς, και κυρίως η απόφασή μας να ακολουθήσουμε τον ευθύ δρόμο της αγάπης του Θεού, είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την πνευματική μας αναγέννηση. Η ελπίδα του κόσμου βρίσκεται στο μήνυμα του κηρύγματος του Ιωάννη, “μετανοείτε, καθαριστείτε πνευματικά, για να λάβετε από το Χριστό τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος, που φέρνει την αληθινή χαρά και πληρότητα στη ζωή σας”. Ας έχουμε λοιπόν τα ώτα της καρδιάς μας ανοιχτά και τις καρδιές μας έτοιμες και δεκτικές.
Αυτή η παρακίνηση του Προδρόμου να ακολουθήσουν οι άνθρωποι το Χριστό και το κήρυγμα της μετανοίας που ακούσθηκε στην έρημο συνεχίζει να καρποφορεί και σήμερα και σε κάθε εποχή. Καλεί τους ανθρώπους να αναλάβουν την πνευματική πανοπλία, να συμμορφωθούν προς το προσκλητήριο του Χριστού και να αγωνισθούν στην καθημερινή ζωή για την επικράτηση του Ευαγγελίου. Και όσοι αγωνίζονται αυτόν τον καλόν αγώνα προστίθενται στο στράτευμα του Λόγου του Θεού και προετοιμάζονται για τη Βασιλεία των ουρανών την οποία προγεύονται από τη ζωή αυτή. Αμήν.
Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου
