1ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ ΚΑΙ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
(14-15/1/2023 – ΑΙΓΙΟ)
«ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΝΕΟΙ: ΚΑΠΟΥ ΘΑ ΣΥΝΑΤΗΘΟΥΜΕ!»
Αρχιμανδριτης Πολύκαρπος Μπόγρης
Μία κουβέντα πάντα για τις σχέσεις Εκκλησίας και νέων κρύβει μέσα της ωδίνες αλλά και ελπίδες.
Τι γίνεται με τους νέους, τους εκπροσώπους της νεώτερης γενιάς που υπάρχει πολύ σοβαρή περίπτωση να μην ακούσουν ποτέ τίποτα για πίστη και Εκκλησία! Μέχρι πριν 10-20 είχαμε τουλαχιστον ένα δίχτυ ασφαλείας, ότι αν μητι άλλο ότι δυο κουβέντες στο σπίτι από γιαγιάδες και παππούδες θα ακουστούν. Είχαμε ένα δίχτυ ασφαλείας στο σχολείο ότι θα βρεθεί ένας θεολόγος ο οποίος θα κάνει ένα μάθημα αν όχι εμπνευσμένο τουλάχιστον ενημερωτικό. Ένα αληθινό μάθημα για θέματα πίστεως.
Σιγά-σιγά αυτά τα πράγματα δεν είναι καθόλου αυτονόητα.
Περνάμε λοιπόν σε μία νέα Ελληνική κοινωνία που τίποτα αυτονόητο και δεδομένο δεν υπάρχει. Η κάθε ψυχή θα κερδίζεται με κόπο. Σε μία τέτοια πραγματικότητα είμαστε.
Στην ψυχή των παιδιών μας, των μαθητών, των κατηχητόπουλων μας επεμβαίνουν πάρα πολλοί και πολλά. Δεν είμαστε οι πρώτοι παράγοντες διαμόρφωσής τους.
Ως Εκκλησία θα συναντηθούμε με τους νέους ανθρώπους; Και με ποιες προϋποθέσεις; Τα πράγματα είναι δύσκολα αλλά την ίδια στιγμή νομίζω ότι αυτός ακριβώς είναι ο τόπος και ο χρόνος της συνάντησης της Εκκλησίας με τους νέους.
Κάθε φορά που μιλάμε για την Εκκλησία μιλάμε για το πρόσωπο του Χριστού. Ο Χριστός που πορεύεται μέσα στην Ιστορία. Ο Χριστός που δεν μας έχει εγκαταλείψει αλλά μέσα στην Εκκλησία με τρόπο ζωντανό και απτό μας συναντά. Ο Χριστός κινείται στον κόσμο για μία προσωπική συνάντηση. Αυτό λοιπόν δεν θα αλλάξει ποτέ. Εμείς αλλάζουμε, οι συνθήκες αλλάζουν, πρόσωπα έρχονται και παρέρχονται αλλά ο Χριστός κινείται σε αυτήν την συνάντηση. Οπότε η συνάντηση αυτή δεν μπορεί να μην γίνει. Και η συνάντηση αφορά και τους μικρούς και τους μεγάλους. Υπάρχουν πολλά εμπόδια αλλά ίσως αυτά τα εμπόδια να είναι και η αφορμή της συνάντησης. Θα μπορούσαν να γίνουν αφορμές της συνάντησης.
Η Εκκλησία είναι ένας θεανθρώπινος οργανισμός, έχει Χάρη, τόση Χάρη που υπεραναπληρώνει τα ελλείποντα ανά πάσα στιγμή. Όσοι είμαστε ευλογημένοι στην ζωή αυτή και βρισκόμαστε στον χώρο αυτό, έχουμε μάθει την αναπλήρωση αυτή να την βλέπουμε απτή. Δεν παύει όμως να έχουμε και μία ευθύνη μαρτυρίας. Η ιδιότητα του χριστιανού θρέφεται απο αυτό το ανοιγμα στον κόσμο.
Αυτό ίσως να ειναι και η ευκαιρία μας, επειδη ίσως τα πράγματα πανε να πιασουν πάτο, αυτο ακριβώς που εχει η Εκκλησία να κομίσει ειναι ο Χριστός, να μιλήσουμε για τον Χριστό, για τον εκκλησιαστικο τρόπο ζωής και να κάνουμε και λίγο υπομονη με τους ανθρώπους που εχουν μία στρεβλή εικονα για κάποια πράγματα, να κανουμε αυτοκριτική πόσο εμεις χρειαζόμαστε να πορευθούμε περισσότερο πνευματικά για να ειναι πιο καθαρό το μηνυμα που θα πρέπει να δώσουμε.
Πάρ΄ όλα αυτά ακόμα και σε αυτήν την κατάσταση τα όσα εχουμε να πουμε στους ανθρώπους με τις αδυναμίες μας εχουν μία μεγάλη σημασία και μια διεισδυση στους ανθρώπους και ιδιαίτερα στους νέους.
Γιατι οι απαντησεις που εχει η Εκκλησία θα έλεγα οτι αφορούν τον ανθρωπο που εχει την αγωνία να γνωρίσει τον ανθρωπο, να γνωρίσει την αλήθεια. Ο νέος διψάει για την αλήθεια, θέλει ενα κόσμο καλύτερο, δεν έχει πειστει ότι σώνει και καλά τα πράγματα θα πάνε προς το χειρότερο. Μπορεί να δει και την ομορφιά, λαχταρά την ομορφιά, απλά δεν την αναζητά σε εμάς γιατι πιστεύει ότι η Εκκλησία ειναι κάτι παλιό.
Ακριβώς σε αυτο το σημείο θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε μία ρωγμή σε αυτήν την βεβαιότητα των νέων παιδιών σήμερα. Η Εκκλησία έχει κατι που δεν το έχεις ακούσει, δεν ειναι έτσι όπως παρουσιάζεται. Ειναι κατι πολύ βαθύτερο, κάτι πιο ουσιαστικο για τις δικές σου ανάγκες.
Και αυτός ο διάλογος δεν μπορεί να μήν γίνει.
Και γι αυτό υπάρχουν πάντα άνθρωποι χαρισματικοί που μας φανερώνουν ότι μπορει και εμεις κάτι να κάνουμε.
Χαρισματικός κατα βάση στην Εκκλησία ειναι ο Άγιος. Διαβαζουμε για τους συγχρόνους αγίους, Παϊσιος, Πορφύριος και πως έρχονταν σε επικοινωνία με τους νέους και όλα αυτά τα παιδιά εξ αίτίας αυτής της συνάντησης μπόρεσαν να ανοιχθούν και να ενταχθούν μέσα στην Εκκλησία.
Χαιρόμαστε σήμερα που υπάρχουν τόσες πολλές προσπαθειες απο ενορίες, από Μητροπόλεις ακόμα και από παρέες παιδιών να κομίσουν κατι εκκλησιαστικο με συγχρονο τρόπο. Υπάρχει μία δυναμική και είναι μία ηχηρή πρόταση όλα αυτά.....
....Μας εχουνε λοιπόν στο μυαλό τους λοιπόν σαν κατι παλιό. Πως θα ελκυσθεί ο νέος άνθρωπος να δώσει μία ευκαιρία στην ψυχή του να γνωρίσει τον καίριο άνθρωπο που θα του αλλάξει την ζωή; Με ποιόν τρόπο θα περάσει το κατώφλι του Ναού γιά μία επαφή.
Πρακτικά το δόλωμα με την καλή εννοια του όρου δόλωμα, για να ελκυσθει ένας άνθρωπος στον χώρο τον εκκλησιαστικό, τον χώρο της Ενορίας ποιος θα μπορούσε να ήταν;
Το πιο δραστικο ειναι η αποτυχία και ο πόνος. Όταν ο ανθρωπος συναντηθεί με κάποιο τρόπο με τα μεγαλα ερωτήματα της ζωής τότε εχει μία ευκαιρία. Δύσκολο να το πεις αυτό στον άνθρωπο που αποτυγχάνει ή που πονάει ότι αυτο ειναι η ευκαιρία σου, αλλα νομίζω εκ των πραγματων αυτά ειναι η πιό μεγαλη ευκαιρία, ο πιό ανοιχτός δρόμος. Γι αυτό έχει πολύ μεγαλη σημασία να είμαστε ετοιμοι και πολύ προσεκτικοί στην επαφή μας με τους ανθρώπους γύρω μας στις μεγαλες τους δυσκολίες.
Περναμε μία μεγαλη δυσκολία σαν οικουμένη γι αυτό και η σταση μας τους καιρούς αυτούς νομίζω ότι είναι και μία ευκαιρία....
Χρειαζεται να επαναπροσεγγίσουμε το νόημα του νόμου του Θεού. Πόσο παρεξηγημένο ειναι μέσα στις ψυχές των ανθρώπων, και των νέων ανθρώπων που θεωρούν τιμωρητικά τον νόμο του Θεού στην ζωή τους χωρίς να χαίρονται και να βιώνουν την ομορφιά της ευχαρίστησης.....
.....Ο νόμος του Θεού ‘ομως ειναι μία έκφραση της αγαπης του Θεού. Ο νόμος δινεται στον άνθρωπο, ως ένα μέσον για να μπορέσει ο άνθρωπος να βρει την ελευθερία του. Να μπορέσει ο άνθρωπος να πορευθεί πέρα από τα δεσμά του κόσμου και πέρα από τα δεσμα του θανάτου. Και ειναι ένας αγαπητικός τρόπος. Αν καταπατησω τον νόμο ούτε τον μειώνω ουτε τον αυξάνω τον Θεό. Ο κίνδυνος που υπάρχει ειναι στον εαυτό μου.
Δύσκολα το καταλαβαίνει ένας νέος άνθρωπος, το πως δηλαδή μπορει κανείς να ελευθερωθεί μέσα στον χώρο της Εκκλησίας.
Βασική δουλεια μας ειναι να ελευθερώσουμε τους νέους, Φυσικά η ελευθερία πρέπει να συνδεθεί και με μία άλλη εννοια και αυτή ειναι η αίσθηση της ευθύνης.
Να θυμηθούμε επίσης οτι η τρομερη έκρηξη της Εκκλησίας στα πρώτα της χρόνια και στα πρώτα της ιστορικά βήματα δεν έχει ενα ιδιαίτερο ιεραποστολικό έργο. Το κινητρο για να μπει καποιος μεσα στην Εκκλησία, ηταν ότι οι ανθρωποι ηταν χαρούμενοι, ηταν καλα σωματικά και ψυχικά. Πολύ φοβούμε ότι πολλοί χριστιανοί δεν χάρηκαν ποτε αλλα βιωσαν το «μη» μόνο. Δεν ειμαστε χαρούμενοι, εκπέμπουμε κυρίως το πλαίσιο, την προσαρμογή και την συμμόρφωση.
.....Έχουμε ακόμη μία λατρεία πανέμορφη αλλα ενός αυστηρού τυπικού, έχουμε κώδικες εν πολλοίς άκαμπτους, έχουμε μία γλώσσα που χρειαζεται προσπάθεια κάποιος να μυηθεί σε αυτήν και να κατανόησει και να αντλήσεις τους θησαυρούς των νοημάτων και κακά τα ψέμματα έχουμε και ανθρώπους είτε λαϊκούς είτε κληρικούς όπου ειναι η πρώτη εντύπωση ενός ανθρώπου που εισερχεται σε ένα χώρο, όπου συνηθως ειναι ενας άνθρωπος φορμαρισμένος, ξέρουμε τι θα δούμε.....
....Το πρώτο λοιπόν ειναι αυτό η έννοια της χαρας, του βάρους της ευθυνης που κατ’ αρχήν λαμβανουνε και η χαρα περιμένει στην δεύτερη φάση που για καποιους ανθρώπους δεν θα έρθει ποτέ. Ειναι και μία ευθυνη η μαρυρία η δική μας.
Σίγουρα ισχύει αυτό και για να μιλήσουμε πρέπει πρώτα να βιώσουμε. Βίωμα και λόγος και μεσα στο παντρεμα αυτων των εννοιών, το βίωμα οδηγει σε ένα λόγο, ο οποίος ειναι και λόγος χαράς, ειναι μεστός λόγος, και λόγος συγκίνησης, λόγος που εχει νόημα και σημασία και προσκαλει αλλα και ο λόγος ειναι αυτός που θα προσκαλεσει κάποιον σε ένα βίωμα, σε έναν τρόπο ζωής που θα συμπαρασύρει με την καλή εννοια του όρου σε ένα ρυθμό. Ειναι λοιπόν ένα αιτούμενο η χαρά. Φυσικά ζούμε σε μια εποχή που παρουσιάζεται ως μία εποχή χαρούμενη, αλλά ευκολης χαράς που δεν χορταίνει τον άνθρωπο. Και τα νέα παιδιά εύκολα το καταλαβαίνουν αυτό.
(Έλα δεν αντέχω έξω να μαι πάλι
Έλα δε περνάω καλά με φίλους βράδυ
Έλα ήταν λάθος μου πως με κουράζεις
Έλα και μισώ την τόση ελευθερία
Έλα και σιχάθηκα να διασκεδάζω
Έλα δε μ' αρέσει άλλους να κοιτάζω
Έλα δεν με παίρνει άλλο πια να πίνω
Έλα τα 'χω παίξει και βαρέθηκα να ζω
Σου είπανε οι φίλοι
Πως με είδανε ωραία και κεφάτη
Να χορεύω με έναν τύπο που έχω κάτι
Που να ξέρουν πως δεν έχεις κλείσει μάτι
Με τα ρούχα πέφτεις μόνη στο κρεββάτι
Μια εικόνα είναι μόνο μια απάτη
Μου είπαν οι φίλοι πως σε είδανε ωραία και κεφάτη
Να χορεύεις με έναν τύπο που έχεις κάτι
Που να ξέρουν πως δεν έχω κλείσει μάτι
Μια εικόνα είναι μόνο μια απάτη
Με τα ρούχα πέφτω πάνω στο κρεββάτι
Μου παν οι φίλοι μου παν οι φίλοι πως σε είδανε ωραία και κεφάτη
Έλα και σιχάθηκα να διασκεδάζω
Έλα δεν μ' αρέσει άλλους να κοιτάζω
Έλα δε με παίρνει άλλο πια να πίνω
Έλα τα 'χω παίξει και βαρέθηκα να ζω
Έλα μου χει λείψει η ζεστή αγκαλιά σου
Έλα να ξεχάσω πάνω στη καρδιά σου
Έλα δε μπορώ κι αυτούς που 'χω μαζέψει) (Ελεωνόρα Ζουγανέλη)
Η ίδια η εποχη καταλαβαίνει το πρόβλημα και σε κάποιες στιγμες θα το εκφράσει. Και έχουμε πραγματικα αυτό το χρέος να καταλαβουμε εμεις το τι έρχεται να μας παραδώσει η Εκκλησία. Μιλάμε για παράδοση και εδω ειναι το ζήτημα για το παλιό και το σημερινό και το προοδευτικό. Η Εκκλησία δεν εγκλωβίστηκε ποτε σε αυτά τα σχήματα. Πάντα ηταν ενα «νυν και αεί...» Η Θεία Λειτουργία ξεκινάει και κάθε φορά εχουμε την αίσθηση και την βεβαιότητα ότι είμαστε στο τωρα, γιατι είμαστε εμείς που κουβαλαμε τα προβλήματά μας, τις έννοιες μας και τους λογισμούς μας αλλά την ίδια στιγμή έχουμε την απόλυτη αίσθηση ότι κουβαλαμε και ανθρώπους που ηταν πριν από εμάς, βιώνουμε την πορεία του Χριστού μεσα στον κόσμο (μέσα στην Λειτουργία γεννιέται, διδασκει, σταυρώνεται, ανασταίνεται για μας) κια την ίδια στιγμή ζουμε και στα έσχατα. Μπαίνουμε στην Βασιλεια του Θεού. Όλα γινονται ένα τώρα, όλα γινονται νέα. Όλα γίνονται σε ένα σχήμα που δεν ειναι προσκολλήμένο ούτε στο παρελθόν ούτε στο μέλλον. Η πρόταση της Εκκλησίας και σήμερα αλλά και σε κάθε εποχή είναι, έλα να ζήσεις το σήμερα, ένα σήμερα χαράς και νοήματος. Ένα σήμερα το οποίο μπορει να σου δώσει απαντήσεις σε πράγματα που σε πονούν.....
....Έχουμε το μηνυμα της Αναστασης, δηλαδη το πως η ζωή μπορεί να απαλλαγει από τον θανατο. Άρα πρέπει να εισπραξει αυτο ο νέος ανθρωπος, να μην το στενεψει και ετσι να ερθει με φόρα ο νεος άνθρωπος αφου εκει υπάρχει μία απάντηση, ότι εκει έχει μία ελπίδα να στηριχθει αυτο που θέλει και αγαπα, να προχωρήσει και να μην αποριφθει....
....Το σημειο συνάντησης Εκκλησίας και κοινωνίας ηταν το κατηχητικό. Ήταν μία δομη που παρα τις δυσλειτουργίες της ή τις συζητήσεις που θα μπορούσαμε να κάνουμε δεν έπαυε να ειναι το σημείο συνάντησης. Ήταν ενας χώρος, μία κοινότητα η οποία άνοιγε θέματα εστω και με ενα τροπο λίγο παλιομοδίτικο ως πρός την μέθοδο της όχι ως προς τις αλήθειες της. Αυτην την στιγμη ειναι καιρός που η έννοια της κατήχησης μέσα στην Εκκλησία πάσχει, αμφισβητείτε αλλα και ο τρόπος που ξέραμε τον δρόμο αυτό μέχρι τώρα ειναι καποια στιγμή αδιέξοδος. Η κατήχηση πλέον αποτελει ένα κεφαλαιώδες θέμα στην ποιμαντική μας. Και υπάρχουν και νέοιτρόποι να πει κανείς αυτα που εχει να πει και να γίνει κατανοητός και αποδεκτός.....
....Το πρόβλημα της κατήχησης ξεκινάει και αυξάνει μέσα στα πλαίσια ότι η πορεία μας η εκκλησιαστική, η πορεία των σύγχρονων ανθρώπων όλο και περισσότερο γίνεται μία ατομική πορεία. Και τι είναι η κατήχηση; Να βάλω τα παιδιά μέσα σε μία κοινότητα εκκλησιαστική, σε ένα βίωμα που το οποίο βίωμα το εχουμε περιγραψει με λόγια. Πρέπει να τους μιλήσουμε και να τους εμπνεύσουμε για το πως ζησαν πριν απο εμας κάποιοι αλλοι και οι αγιοι, πως μας μιλησε και πως μας καλεσε ο Χριστός σε ένα βίο καινούργιο και ενα βίο χαράς. Όλα αυτά ειναι ο λόγος που υπάρχουν μεσα την Εκκλησία αλλα προϋποθέτει μία κοινότητα. Αν δεν συνηδειτοποιησουμε ότι πρέπει να συγκροτήσουμε κοινότητες. Αν δεν αιθανθούμε αυτήν την ανάγκη να στηρίξουμε ο ένας τον άλλον τοτε λεμε λόγια χωρίς πράξεις. Μεσα στην χαωτική ζωή μας ειναι ελπιδοφόρα κάποια σημαδια.
Το πρώτο λοιπόν που πρέιε να πουμε πέρα από τα μέσα που πρέπει να χρησιμοποιησουμε ειναι το πως θα δημιουργηθούν παρέες παιδιών......
.....Η προσωπικη επαφή δεν αντικαθίσταται. Δεν μπορούμε από μακρυά θέλουμε το κοντά. Η Ενορία ειναι η ελπίδα. Πάντα ηταν αλλά τώρα πιά καλειται να παίξει ρόλους πολαπλούς. Στην υπόθεση ΕΝΟΡΙΑ θα κριθουν πολλά πράγματα της Ελληνικης κοινωνίας. Πάντως ειναι πολύ μεγαλη ευκαιρία με απλούς τρόπους τα φαινόμενα προσέλευσης πολλών παιδιών θα επαναληφθει μεσα από τον πόνο και την αποτυχία. Κάποτε ηταν εξ ανατροφής. Τωρα μεσα απο τον πόνο και την αποτυχία θα αναζητήσει κάτι που δεν διατίθεται πουθενά αλλού.
Δεν μπορω να κατανοήσω την Εκκλησία με άλλο τρόπο και όπου και αν έχω βρεθει όπου υπάρχει μία ζωντανη Ενορία τα πράγματα εχουν ελπίδα και προχωρούν με τα προβλήματα τους και οτιδήποτε άλλο. Υπάρχει ελπίδα και ειμαστε σε ένα χωρο, σε μια Μητροπολη που κινειται με γόνιμο προβληματισμο για τους νέους. Να διατηρήσουμς την ελπίδα και φυσικα αυτη η ελπίδα μπορει να εδραιωθεί μεσα από τον διάλογο. Μην σταματάμε να συζητάμε, πονάμε και ψαχνουμε να βρούμε. Ψαχνουν και τα παιδιά οπότε καπου θα συναντηθούμε.
Όπως σημερα που συναντιομαστε μεταξυ μας, μαζί με τον Χριστό επίσης και φυσικα κουβαλώντας και ο καθενας μας εκτός από τον εαυτο του και άλλους ακόμα,
Πάντα στα δυσκολα υπεραναπληρώνει η Χάρις και η Ελπίδα φόβους και πανικούς.
