Ομιλία Αιδεσιμολογιωτάτου

Πρωτοπρεσβυτέρου π. Βασιλείου Πετρόπουλου,

Αρχιερατικού Επιτρόπου Βοστίτσης 

με θέμα " Σκέψεις στην Κυριακή των Απόκρεω"

Σεβασμιώτατε, σεβαστοί πατέρες και αγαπητοί μου αδελφοί,

 Είμαστε πια μια ανάσα πριν από τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, την οποία με αγωνία, με ανησυχία αλλά και με μεγάλη προσδοκία όλοι μας περιμένουμε, για να μπορέσουν να ανοίξουν οι καρδιές μας, να φωτιστεί ο νους μας και να ζήσουμε την πνευματική χαρά της συνάντησης με τον Αναστημένο Χριστό, στο τέλος αυτής της ωραίας και ευλογημένης περιόδου. Περιόδου αγώνος, περιόδου εσωτερικής συντονισμένης προσπάθειας, για να μπορέσουμε και εμείς να συμβάλουμε το κατά δύναμιν, στο έργο της χάριτος του Θεού στη ζωή της εκκλησίας και στη ζωή του καθενός μας.

Η είσοδος σε αυτήν την περίοδο είναι τρεις εβδομάδες. Είναι οι εβδομάδες αυτές που διανύουμε αυτόν τον καιρό. Ήδη σήμερα, είναι η τελευταία μέρα που καταλύουμε το κρέας. Αρχίζει μια ενδιάμεση νηστεία, κατά την οποία  καταλύουμε τα πάντα εκτός από το κρέας. Ύμνοι της Εκκλησίας μας μιλούν αυτές τις ημέρες για τη νηστεία, καθώς και οι Αποστολικές περικοπές. Μας προετοιμάζει λοιπόν η εκκλησία μας σταδιακά γι’ αυτήν την κατάσταση της νηστείας, ώστε να αξιοποιήσουμε τη νηστεία των τροφών σωστά, προκειμένου στη συνέχεια να καταφέρουμε να κάνουμε και τη σοβαρότερη  νηστεία, αυτή από τα πάθη μας, και έτσι, κάπως καθαρότεροι, να προχωρήσουμε σε αυτή την ευλογημένη και αναγεννητική περίοδο, κάνοντας τον αγώνα του ο καθένας μας.

 Καθώς λοιπόν η εκκλησία μας μας προετοιμάζει, τις δύο προηγούμενες Κυριακές μας προτρέπει: κάνετε μια στροφή στον εαυτό σας, για να δείτε με ειλικρίνεια το μέσα σας, την καρδιά σας,  όπως ακριβώς ο τελώνης της παραβολής του τελώνου και φαρισαίου και όπως ο άσωτος, ο οποίος κάποια στιγμή «ήλθε στον εαυτό του», δηλαδή κατάλαβε το δράμα του, το κατάντημά του και είπε «αναστάς, πορεύσομαι» προς τον Πατέρα μου.

Άρα, δύο πράγματα μας έχει πει η εκκλησία για το τι πρέπει και πώς μπορούμε να το κάνουμε αυτό τον καιρό. Πρώτα πρώτα μας παροτρύνει να ρίξουμε μία ματιά στον πραγματικό μας εαυτό, έτσι όπως στ΄αλήθεια είναι, και όχι στο είδωλό του, το οποίο εμείς πλάθουμε για να εφησυχάσουμε τις συνειδήσεις μας. Μας παροτρύνει να εξομολογηθούμε, έχοντας προηγουμένως αναγνωρίσει τις επιμέρους αμαρτίες μας και την αμαρτωλότητά μας εν γένει. Και το δεύτερο, μας παρέχει τη σπουδαιότερη εναλλακτική στα προσωπικά μας αδιέξοδα, το να σηκωθούμε και να πούμε: θα αλλάξω ζωή, θα κάνω αυτό που μπορώ, για να καταφέρω να προχωρήσω λίγο και να επιτελέσω τον προορισμό μου, που δεν είναι άλλος από τη συνάντησή μου με το Θεό Πατέρα μου.

Αυτές οι δύο κινήσεις όμως αποκτούν αξία μόνο όταν προκύπτουν ως αποτέλεσμα ελεύθερης επιλογής, όταν δηλαδή βασίζονται στο αυτεξούσιο και στην ελευθερία, που χαρίστηκε εξ αρχής στον άνθρωπο  από τον Θεό Πατέρα του.

Στην ορθόδοξη συνείδηση η έννοια της ελευθερίας καταδεικνύει τη φυσική κατάσταση της ύπαρξης του ανθρώπου. Είναι μια κατάσταση αυθεντική και θεοπρεπής, διότι πραγματώνεται μόνο σε κοινωνία με τον Θεό.  Η  χριστιανική ζωή είναι μία διαρκής πορεία προς την αληθινή ελευθερία. Την ελευθερία με την έννοια της πνευματικής ελευθερίας, την οποία παρέχει ο Χριστός στον άνθρωπο σύμφωνα με το «εάν ο Υιός υμάς ελευθερώση, όντως ελεύθεροι έσεσθε.» Και αυτή η ελευθερία αποτελεί ταυτόχρονα ένα υπαρξιακό αλλά και ένα εκκλησιαστικό γεγονός, διότι πραγματώνεται στην ολοκληρωμένη και στην ιδανική μορφή της μόνον  ως εν Χριστώ ελευθερία, δηλαδή ως απελευθέρωση από την αμαρτία, από τον θάνατο και από τις χωροχρονικές του δεσμεύσεις. Ο απόστολος Παύλος μας λέει ότι «ου το πνεύμα Κυρίου εκεί ελευθερία». Έτσι, αυτή η σχέση καθίσταται θεοκεντρική και θεόνομη. Από τούτη απορρέει και η όποια δυνατότητα αυτοπροσδιορισμού μας, η οποία προϋποθέτει την ανεξαρτησία από τον οποιονδήποτε εξαναγκασμό και την οποιαδήποτε εξάρτηση.

 Απόλυτη ελευθερία υπάρχει μόνο στην εσχατολογική υπέρβαση του κόσμου. Εντός της εκκλησίας η ελευθερία διαθέτει αρχικά χαρακτήρα απολυτρωτικό, δηλαδή μας οδηγεί στη λύτρωση και στη συνέχεια, σημαίνει τη μεταμόρφωση του πιστού σε εικόνα Χριστού. Ο χριστιανός δηλαδή απομακρύνεται από την κτιστότητα και τη φθαρτότητά του και ανυψώνεται στην άκτιστη και ακατάλυτη ελευθερία του Θεού. Η πραγμάτωση λοιπόν της ελευθερίας μας είναι η άμεση κοινωνία μας με το Θεό-Πατέρα μας.

Την κατάκτηση αυτής της ελευθερίας εμποδίζουν οι πτώσεις μας. Αυτές λειτουργούν ως δουλεία, οδηγώντας μας στα πάθη, στην αμαρτία και στον θάνατο, σωματικό και πνευματικό. Σύμφωνα  με τον απολογητή Τατιανό, με την πτώση «δούλοι γεγόναμεν οι ελεύθεροι» και «δια την αμαρτίαν επράθημεν», δηλαδή εξ αιτίας της επουληθήκαμε ως δούλοι. Οι πνευματικές μας πτώσεις έχουν ως κύριο χαρακτηριστικό τους το ότι ανατρέπουν τις σχέσεις ελευθερίας. Αυτές τότε υποκαθίστανται είτε από την αθεΐα ή την ειδωλολατρία, είτε από την ιδιοτέλεια, την αδικία και την εκμετάλλευση, είτε τέλος από την εσωτερική μας σύγχυση και ανισορροπία. 

Η ελευθερία χριστιανικά νοείται ως δουλεία στον Θεό, άλλωστε ο απόστολος Παύλος θεωρεί τίτλο τιμής στις επιστολές του το να αυτοχαρακτηρίζεται ως «δούλος Χριστού», πάντοτε όμως με την προϋπόθεση ότι  η εξάρτηση του δημιουργήματος από τον Θεό και Δημιουργό του θα είναι αυθεντική έκφραση της ελευθερίας του.

 Έτσι, ο Θεός μας, έδωσε στον Αδάμ και στην Εύα, όντας στον παράδεισο ακόμα, το δικαίωμα της επιλογής. Την ελευθερία δηλαδή να διαλέξουν οι ίδιοι την παραμονή τους ή όχι κοντά Του. Η επιλογή τους είναι γνωστή. Πόνεσαν βαθιά, υπέφεραν και μετανόησαν. Ο σπλαχνικός Πατέρας τους όμως τους έδωσε μια δεύτερη ευκαιρία!

Έστειλε τον Μονογενή του Υιό, ο Οποίος ενδύθηκε τη χοϊκή σάρκα, διέλυσε το θάνατο και άνοιξε και έδειξε στον πεπτωκότα άνθρωπο τον δρόμο  για τη Βασιλεία του Θεού. Αλλά και πάλι, ως ο μοναδικός φιλάνθρωπος, του έδωσε το δικαίωμα της επιλογή.«…Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν….»

Ωστόσο, το τραγικό και ανατριχιαστικό γεγονός είναι ότι ο άνθρωπος πλέον δεν θα έχει ποτέ παρόμοια δεύτερη ευκαιρία. Ο Χριστός δεν θα επανέλθει στη γη, για να κηρύξει ο ίδιος στους ανθρώπους και να τους καλέσει σε μετάνοια. Και η σημερινή ευαγγελική  παραβολή της Κρίσεως μας το ξεκαθαρίζει αυτό. «Είπεν ο Κύριος: όταν έλθη ο υιός του ανθρώπου εν τη δόξη αυτού, και πάντες οι άγιοι άγγελοι μετ’ αυτού, τότε καθίσει επι θρόνου δόξης αυτού, και συναχθήσεται έμπροσθεν αυτού πάντα τα έθνη, και αφοριεί αυτούς απ’ αλλήλων, ώσπερ ο ποιμήν αφορίζει τα πρόβατα από των ερίφων, και στήσει τα μέν πρόβατα εκ δεξιών αυτού, τα δέ ερίφια εξ ευωνύμων.» Θα έλθει δηλαδή ο Χριστός μας κατά τη Δευτέρα παρουσία «…μετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς…» όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο Σύμβολο της Πίστεώς μας. Η δεύτερη έλευση του Χριστού μας θα είναι για την τελική και οριστική μας κρίση.

Και πάλι όμως ο φιλεύσπλαχνος Πατέρας δεν εγκαταλείπει τα ταλαίπωρα και ανυπάκουα παιδιά του, δεν τα απελπίζει. Λέγει χαρακτηριστικά ο Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος που ανήκει στους μεγάλους νηπτικούς Πατέρες της Εκκλησίας μας στους λόγους του Περί ελευθερίας του νου. «Όταν ακούσεις ότι ο Χριστός κατέβηκε στον Άδη και ελευθέρωσε όλες τις ψυχές που ήταν εκεί, μη νομίζεις ότι αυτό είναι μακριά και από όσα γίνονται σήμερα. Να θεωρείς δηλαδή ότι η καρδιά είναι τάφος και εκεί βρίσκονται θαμμένοι οι λογισμοί και ο νους, μέσα σε βαθύ σκοτάδι. Έρχεται λοιπόν ο Κύριος στις ψυχές που τον επικαλούνται από τον Άδη, δηλαδή στο βάθος της καρδιάς, και εκεί διατάζει το θάνατο· «άφησε, του λέει, ελεύθερες τις φυλακισμένες ψυχές, οι οποίες ζητούν Εμένα που μπορώ να τις σώσω». Κατόπιν, αφού σηκώσει τη βαριά πέτρα που σκεπάζει την ψυχή, ανοίγει τον τάφο και ανασταίνει τον πράγματι νεκρό και ελευθερώνει τη φυλακισμένη ψυχή από τη σκοτεινή φυλακή».

Επομένως, ο Χριστός μας με το ζωοποιό Του Πάθος και την Ανάστασή Του, μας  έδωσε όχι μόνο την ελεύθερη επιλογή αλλά και τη συχνή και πολλαπλή ευκαιρία για τη σωτηρία μας. Πώς;  Με την ελεύθερη και ουσιαστική και δυναμική συμμετοχή μας στα Ιερά Μυστήρια της Μετάνοιας – Εξομολόγησης και της Θείας Ευχαριστίας.

Και φθάνοντας εκεί, ακούμε:… «Αξιώθηκες με την Εξομολόγηση και τη Θεία Κοινωνία, να γίνεις συνδαιτημόνας του Θεού; Μην κηλιδώνεις και σχίσεις το βασιλικό χιτώνα που ντύθηκες» μας λέγει ο Άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας. Δηλαδή τώρα αρχίζει ο μεγάλος και ευλογημένος αγώνας, το πρακτικό κομμάτι της σωτηρίας μας.

Συνήθως, η εικόνα που μας έρχεται στο νου, όταν μιλάμε για αγώνα, σοβαρό πνευματικό αγώνα, είναι η εικόνα ενός ρακένδυτου μοναχού , κάπου σε μια ερημιά της γης, σε ένα ταπεινό, μάλλον βρώμικο και εγκαταλελειμμένο κελί, που δεν τρώει τίποτα και διαρκώς προσεύχεται. Αυτά όμως είναι πνευματικές φαντασίες. Φαντασίες που πολλές φορές μάλιστα δημιουργούν πνευματική πλάνη. Πιστεύουμε ότι μόνο σε τέτοια σκηνικά και μόνο σε τέτοιες καταστάσεις υπάρχει η αγιότητα και προσπαθούμε να τα δημιουργήσουμε. Κι επειδή αυτό φυσικά δεν είναι εύκολο, απογοητευόμαστε και τα παρατάμε. Ή, ακόμα χειρότερα, καταφέρνουμε να ζούμε σε παρόμοιες συνθήκες και τότε νομίζουμε ότι κάτι καταφέραμε.

Λέγει χαρακτηριστικά   Άγιος Παϊσιος ο αγιορείτης: « Η πνευματική ζωή είναι επιστήμη επιστημών. Τι εγρήγορση χρειάζεται! Το ανέβασμα στην πνευματική ζωή, είναι σαν το ανέβασμα σε μια κυκλική σκάλα, που δεν έχει κάγκελα. Αν ανεβαίνει κανείς χωρίς να βλέπει πού πατούν τα πόδια του και λέει ω! πόσο ψηλά ανέβηκα! Και που θα φθάσω ακόμα! Παραπατάει και πέφτει κάτω».

Όταν έρχεται κάποιος στην εξομολόγηση και λέει : «Πάτερ είμαι πολύ καλά. Αισθάνομαι τόσο όμορφα! Είμαι μέσα σ’ ένα πνευματικό σύννεφο! Νιώθω τόσο ήρεμα και πνευματικά», ε, τότε αγωνιώ πολύ γι’ αυτή την ψυχή. Φοβάμαι αυτό που έρχεται και εκείνη δεν το αντιλαμβάνεται. Περισσότερο όμως φοβάμαι την απογοήτευση της πτώσης και τη δυσκολία της πνευματικής ανάκαμψης. Φοβάμαι ότι αρέσκεται αυτή η ψυχή στην τεμπελιά και στην οκνηρία. Δεν έχει πνευματική αγωνία και ανησυχία για πνευματική πρόοδο κι έτσι ο ψεύτης την αφήνει στον κόσμο της, έναν κόσμο άπραγο, ήρεμο, χωρίς συναίσθηση των λαθών  και των αμαρτιών της.

Επίσης, υπάρχει και η άλλη περίπτωση.

Πάτερ, είμαι άχρηστος, αδιόρθωτος, μεγάλος αμαρτωλός. Πώς να ασχοληθώ εγώ με την μετάνοια, με την πνευματική πρόοδο, με την αγιότητα;  Και λέει ο θυμόσοφος λαός μας: Δεν περπάτησε ποτέ του γιατί νόμιζε ότι ήταν …ανάπηρος. Πόσο δίκιο έχει!

Εδώ όμως εντοπίζεται απολύτως ο κρυφός εγωισμός. Αφού δεν μπορώ να είμαι μεγάλος άγιος, ας είμαι κάτι άλλο μεγάλος, έστω ένας μεγάλος αμαρτωλός. Τόσο μεγάλος που η μετάνοιά μου δε θα γίνει δεκτή από το Χριστό. Και το παρουσιάζουμε αυτό για ταπείνωση, το λέμε δήθεν επίγνωση της αμαρτωλότητάς μας. Πλάνη, πλάνη συχνή και επικίνδυνη. Και εδώ η βάση της είναι η ραθυμία και η τεμπελιά. Δε θέλω να τσαλακώσω τον εγωισμό μου, δε θέλω να λερωθώ, δεν θέλω να γονατίσω και να ταπεινωθώ. Βαριέμαι πολύ απλά να αγωνιστώ. Ή και δεν προσπαθώ να  καταλάβω ποιος είναι τελικά ο πνευματικός αγώνας. Παρά τα χίλια πράγματα που έχω διαβάσει, παρά τις τόσες εκπομπές και τις τόσες ομιλίες που έχω παρακολουθήσει, παρά τις τόσες ακολουθίες στις οποίες παρίσταμαι.

Οπότε, προφανής η ερώτηση. Τι θα πει πνευματικός αγώνας; Τι θα πει; Απλότητα. Απλότητα στην καθημερινότητα. Ο πνευματικός αγώνας είναι μια καθημερινότητα. Ένα σύνολο καλών απλών πράξεων. Πάω στην εκκλησία μου. Καλημερίζω τους συνανθρώπους μου, και το εννοώ πραγματικά όταν τους ρωτώ «τι κάνετε;» Δεν τους κρίνω, δεν τους κουτσομπολεύω. Δεν έχω δεύτερες και τρίτες σκέψεις για αυτούς. Δεν φθονώ την επιτυχία τους. Δεν τους φέρνω σε δύσκολη θέση. Δεν είμαι μίζερος όταν δεν γίνεται αυτό που θέλω και που μου αρέσει. Βοηθώ τον αναγκεμένο συνάνθρωπό μου στις δυσκολίες του, όπως μπορώ. Και εάν δεν έχω τη δυνατότητα, προσεύχομαι ειλικρινά και θερμά γι’ αυτόν. Κάνω τίμια και σωστά την εργασία μου, χωρίς να ζηλεύω η να εποφθαλμιώ τους συνεργάτες μου. Επισκέπτομαι και βοηθώ όσο μπορώ τον ασθενή συγγενή μου και πλησίον μου. Επικοινωνώ με τον φυλακισμένο συνάνθρωπό μου. Τόσο απλά, όπως ακριβώς μας τα αναφέρει η σημερινή ευαγγελική περικοπή. Δε μας λέγει ούτε να θεραπεύσουμε τον άρρωστο, όσο κι αν αυτός το επιθυμεί, ούτε να ελευθερώσουμε τον φυλακισμένο, ούτε να ετοιμάσουμε κάποιο πλούσιο τραπέζι για τον πεινασμένο. Μας ζητά απλά κι εύκολα πράγματα. Ο Θεός θέλει από εμάς πράγματα που ξέρουμε και που καταλαβαίνουμε.  

«Η πνευματική ζωή είναι πολύ απλή» λέγει ο Άγιος Παϊσιος. Και συνεχίζει: «εμείς την κάνουμε δύσκολη, γιατί δεν αγωνιζόμαστε σωστά. Με λίγη προσπάθεια και πολλή ταπείνωση και εμπιστοσύνη στον Θεό, μπορεί κανείς να προχωρήσει πολύ. Γιατί, όπου υπάρχει ταπείνωση, δεν έχει θέση ο διάβολος κι όπου δεν υπάρχει ο διάβολος, επόμενο είναι να μην υπάρχουν πειρασμοί».  Η εν Χριστώ ζωή είναι η διαρκής προσπάθεια που κάνει κάθε χριστιανός να μιμηθεί τη ζωή του Χριστού. Μιμούμενοι, κατά το δυνατόν, τον Χριστό ζούμε εν Χριστώ. Διότι ο τελικός σκοπός είναι να φθάσουμε να ομολογήσουμε μαζί με τον απόστολο Παύλο: «Ζω ουκέτι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός».

Ο Χριστός δεν έχει αδιέξοδα, τέλος. Αλλά έχει νέα αρχή. Σε κάθε πτώση μας. Σε κάθε λάθος κατεύθυνση, αναπροσαρμόζουμε το πνευματικό  μας GPS, ορίζοντας ως πορεία και προορισμό τον Χριστό, και Αυτός θα μας οδηγήσει πάλι στη σωστή κατεύθυνση, μέσα από δρόμους και καταστάσεις που θα κρίνει Εκείνος και μόνον Εκείνος ότι είναι οι πρέπουσες για εμάς. Υπάρχει λοιπόν βοήθεια και έξοδος από το αδιέξοδο. Χρειάζεται απόφαση. Χρειάζεται ζήλο για να ζήσουμε τη ζωή με το Χριστό. Χρειάζεται ΜΕΤΑΝΟΙΑ!

Η Μετάνοια είναι ειλικρινής κίνηση προς τον Χριστό. Μετάνοια είναι ευκαιρία να συνεχίσουμε να  ζούμε. Είναι κίνητρο ζωής. Λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Η μετάνοια που είναι φοβερή και τρομερή στον αμαρτωλό, είναι φάρμακο των πλημμελημάτων, εξαφάνιση των παρανομιών, εξάλειψη των δακρύων, παρρησία προς τον Θεό, όπλο κατά του διαβόλου, μάχαιρα που κατακόβει το κεφάλι του, ελπίδα σωτηρίας, εξάλειψη της απογνώσεως. Αυτή ανοίγει τον ουρανό, αυτή οδηγεί μέσα στον Παράδεισο, αυτή κατανικά τον διάβολο». «Η αμαρτία είναι τραύμα, η μετάνοια φάρμακο. Όπως ακριβώς δηλαδή για το σώμα υπάρχουν τραύματα και φάρμακα έτσι και για την ψυχή υπάρχουν αμαρτήματα και μετάνοια αλλά η αμαρτία έχει την ντροπή ενώ η μετάνοια έχει την παρρησία». Μη λες μόνο είμαι αμαρτωλός και δεν φροντίζεις να μετανοήσεις είναι το ίδιο σαν να λες είμαι ασθενής και δεν κάνεις τίποτα για να απαλλαγείς από την ασθένεια. Μην πεις ότι “διέπραξα πολλά αμαρτήματα και δεν  μπορώ να παρακαλέσω τον οργισμένο Θεό”. Γιατί ο Θεός δεν εξετάζει την αξία της αμαρτίας,  αλλά τη διάθεση του αμαρτωλού ανθρώπου.

Ο Θεός διάλεξε τους πιο εκλεκτούς αμαρτωλούς, ώστε κανένας από τους μεταγενέστερους να μην απελπίζεται για τη σωτηρία του. Είσαι ασεβής; Σκέψου τους μάγους. Είσαι άρπαγας; Σκέψου των τελώνη. Είσαι ακάθαρτος; Σκέψου την πόρνη. Είσαι δολοφόνος; Αναλογίσου τον ληστή. Είσαι παράνομος; Σκέψου τον βλάσφημο Παύλο που ύστερα έγινε ο Απόστολος των εθνών. Μη λες λοιπόν είμαι βλάσφημος είμαι διώκτης είμαι ακάθαρτος. Μην προφασίζεσαι, δηλαδή, και μη διστάζεις. Αμάρτησες; Μετανόησε. Αμάρτησες μύριες φορές; Μετανόησε μύριες φορές, λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος. 

Ο Άγιος Εφραίμ ο Σύρος λέγει επίσης:

«Προσέχετε μήπως πει κανείς, ότι έκανα πολλές αμαρτίες και δεν περιμένω συγχώρεση. Εκείνος που το λέει αυτό, δε γνωρίζει ότι ο Θεός είναι Θεός αυτών που μετανοούν. Ο Χριστός μας ήλθε στη γη για εκείνους που είναι άρρωστοι. Ο Χριστός μας είπε ότι γίνεται χαρά μεγάλη στον ουρανό για έναν αμαρτωλό που μετανοεί. Ο Κύριος είπε: Δεν ήρθα να καλέσω δικαίους αλλά αμαρτωλούς σε μετάνοια…»

Προσοχή όμως. Στη Σοφία Σειράχ 5,7 λέγει: «Μην ανάμενε επιστρέψαι προς Κύριον και μη υπερβάλου ημέραν εξ ημέρας». Δηλαδή: Μη βραδύνεις αναμένοντας κατάλληλο τάχα καιρό για να επιστρέψεις προς τον Κύριο και μην αναβάλεις τη μετάνοια και τη διόρθωσή σου από τη μιαν ημέρα στην άλλη. Και πιο κάτω συνεχίζει: «Εν καιρώ αμαρτημάτων δείξον επιστροφήν»18,21: Όταν αμαρτήσεις, δείξε αμέσως μετάνοια και επιστροφή προς τον Κύριο. Στο δε κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο: 3,2 και 3,8 αναφέρεται χαρακτηριστικά επίσης: «Μετανοείτε ήγγικε γαρ η Βασιλεία των Ουρανών…..Ποιήσατε ουν καρπόν άξιον της μετανοίας». Μετανοείτε, αλλάξατε φρονήματα και ζωή, διότι η Βασιλεία των Ουρανών έχει πλέον πλησιάσει…. Κάντε έργα που δείχνουν ότι πραγματικά μετανιώσατε.

Δηλαδή χρειάζεται να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στον χρόνο. Μην αφήνουμε να περνά ο καιρός χωρίς προσπάθεια διόρθωσης των λαθών μας. Δεν γνωρίζουμε τι μπορεί να συμβεί από στιγμή σε στιγμή. Για το λόγο αυτό πρέπει να βρισκόμαστε πάντοτε σε πνευματική εγρήγορση. Και πώς μπορεί κάποιος να μετανοήσει; Οι πατέρες της εκκλησίας μας μας δείχνουν τον τρόπο. Ο μέγας Ιερός Χρυσόστομος είναι σαφέστατος. Λέγει λοιπόν: «μπορείς να  ακολουθήσεις  πέντε ασφαλείς δρόμους για τη μετάνοια:

• Να αυτοκαταδικάζεσαι για τις αμαρτίες σου. Ο Κύριος εκτιμά ιδιαίτερα αυτή σου την πράξη. Αυτός που μόνος του καταδίκασε τ’ αμαρτήματα του, πολύ δύσκολα θα τα επαναλάβει.
• Να μη βαστάς κακία σε κανέναν, ακόμα και γι’ αυτούς τους εχθρούς σου. Να συγκρατείς πάντοτε την οργή σου. Να συγχωρείς τα αμαρτήματα των άλλων, γιατί μόνο έτσι θα εξαλείψει και τα δικά σου ο Κύριος. Είναι αυτό πολύ αποτελεσματικό για τη μετάνοια, αφού μας το υπέδειξε ο ίδιος ο Κύριος λέγοντας:  Αν συγχωρέσετε τους χρεώστες σας τότε θα σας συγχωρήσει σίγουρα και ο Ουράνιος Πατέρας, μας λέγει στο κατά Ματθαίον ευαγγέλιο.
• Η εκ βαθέων θερμή καρδιακή προσευχή. Μη  λησμονάμε τη χήρα του Ευαγγελίου που επέμενε στο αίτημά της στον δύστροπο Δικαστή και τελικά έλαβε το ποθούμενο (Λουκά 18, 1-8). Είναι η παραβολή του άδικου κριτή και της χήρας. Να την πούμε εδώ εν συντομία. Δίδασκε ο Χριστός μας για  το πώς  πρέπει  πάντοτε  οι άνθρωποι να προσεύχονται και να μην αποκάμνουν στην προσευχή. Είπε λοιπόν:  «Σε κάποια πόλη ήταν ένας δικαστής που ούτε θεό φοβόταν ούτε άνθρωπο υπολόγιζε. Σ’ αυτή την πόλη κατοικούσε μία χήρα που ερχόταν  στον δικαστή και του έλεγε: προστάτεψέ με από αυτόν που με κατατρέχει. Εκείνος για πολύ καιρό αρνιόταν, αλλά ύστερα είπε μέσα του: δεν φοβάμαι το Θεό και ούτε υπολογίζω άνθρωπο, όμως επειδή τούτη εδώ η χήρα μου έγινε φορτική, θα της δώσω το δίκιο της, για να μην έρχεται συνεχώς και με ταλαιπωρεί. Και ο Κύριος πρόσθεσε: προσέξτε τι είπε ο άδικος δικαστής». Θα αναβάλει λοιπόν ο θεός να αποδώσει το δίκιο στους εκλεκτούς του, που του φωνάζουν για βοήθεια μέρα και νύχτα; Σας βεβαιώνω ότι θα τους αποδώσει το δίκιο τους πολύ γρήγορα. Όταν όμως έλθει ο Υιός του ανθρώπου θα βρει τάχα πιστούς ανθρώπους στη γη; Αν εκείνη, για την επιμονή της, έλαβε το δίκιο της από τον αδιάντροπο δικαστή, πόσο μάλλον εμείς, που  έχουμε Ουράνιο Πατέρα ήμερο, στοργικό και φιλάνθρωπο και οπωσδήποτε θα μας δωρίσει τα προς τη σωτηρία μας αιτήματα.
• Τέταρτος σίγουρος δρόμος μετάνοιας είναι της ελεημοσύνης, καθώς η δύναμή της είναι ανέκφραστα μεγάλη. Ο προφήτης Δανιήλ είπε στον βασιλέα Ναβουχοδονόσορα να ξεπλύνει τις πολλές αμαρτίες του με ελεημοσύνη και τα ανομήματά του με το να ευσπλαχνιστεί τους φτωχούς.
• Η εγκάρδια ταπεινοφροσύνη. Μάρτυρας προς τούτο είναι ασφαλώς ο τελώνης της ευαγγελικής παραβολής. Με τη γνήσια ταπεινοφροσύνη του αποτίναξε όλο το βαρύ φορτίο των αμαρτημάτων του».

Αδελφοί μου ο χριστιανός που αποφάσισε να ζήσει εν Χριστώ και εν μετανοία είναι ένας εργάτης. Και ο εργάτης που πραγματικά εργάζεται είναι πάντοτε λερωμένος. Δεν υπάρχει εργάτης καθαρός, ατσαλάκωτος, κουστουμαρισμένος και περιποιημένος. Εάν δούμε κάτι τέτοιο, τότε σίγουρα κάτι δεν πάει καλά. Κάτι δε δουλεύει σωστά. Έτσι και ο εργάτης του Χριστού, αισθάνεται λερωμένος, τσαλακωμένος και συνεχώς διορθώνει τη ζωή του, τον εαυτό του, τον χαρακτήρα του.

Σήμερα στην Ευαγγελική περικοπή Κρίσεως μας λέει ουσιαστικά η εκκλησία μας: εντάξει ρίξατε μια ματιά μέσα σας, πήρατε την απόφασή σας, τώρα ρίξτε  και μια ματιά γύρω σας και επίσης ρίξτε και άλλη μία ματιά στο μέλλον σας. Δέστε τι υπάρχει γύρω σας, αναλογιστείτε τι θα πει αδελφός και τι θα πει πλησίον. Υπάρχει γύρω σας πείνα, υπάρχει δίψα, υπάρχει ασθένεια, υπάρχει εγκατάλειψη, υπάρχει αποξένωση, υπάρχει φυλακή, υπάρχει αδικία, υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν. Βγείτε λίγο από το βαρυτικό πεδίο  του εγωισμού σας, από τα δικά σας πραγματικά ή φανταστικά προβλήματα και βάσανα, και αναλογιστείτε τι βλέπετε γύρω σας και τι πράττετε για τους γύρω σας. Διότι, στο τέλος της πορείας σας, θα γίνει αποκατάσταση των πάντων, όταν θα έρθει ο Κύριός μας εν δόξει, και τότε Αυτός θα κρίνει τους πάντες μόνο με τον γνώμονα της αγάπης. Όταν λέμε στην προσευχή μας «χριστιανά τα τέλη της ζωής ημών, ανώδυνα, ανεπαίσχυντα και ειρηνικά και καλήν  απολογία την επί του φοβερού βήματος του Χριστού αιτησώμεθα», στην πραγματικότητα, ζητάμε να εμφανιστούμε ενώπιον του Θεού. Σε αυτή την  εμφάνιση όμως θα παρουσιαστούμε όλοι μας όπως πραγματικά είμαστε. Με γυμνές τις πράξεις μας από κάθε δικαιολογία και θα καταθέσουμε κυριολεκτικά τη μαρτυρία της ζωής μας ενώπιον του Θεού.

 Μακάρι να καταφέρουμε να Του πούμε: εγώ Κύριε έζησα έτσι, στην αμαρτία και στην πλάνη αλλά ζήτησα συγχώρηση και για τα πάθη μου και για τα λάθη μου από την αγάπη και τη δικαιοσύνη Σου. Προσπάθησα να δω, και μέσα μου, και γύρω μου, και αγωνίστηκα  φιλότιμα για να βρεθώ σήμερα στα δεξιά Σου. Έτσι όπως Εσύ μας είπες στο ευαγγέλιο της Κρίσεως.

Ας κλείσουμε λοιπόν με μια διδακτική μικρή ιστορία που στην ουσία αναπαριστά απλά και κατανοητά τον ενδεδειγμένο τρόπο για τον πνευματικό μας αγώνα σε αυτή την όμορφη περίοδο που ανοίγεται μπροστά μας, τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή.

Κάποτε παραπονιόταν ένας άνθρωπος  πως είχε βάσανα πολλά. Τον κάλεσε, λοιπόν, στο σπίτι της κάποια σοφή γερόντισσα. Έβαλε ένα τσουκάλι με νερό να βράσει και έριξε μέσα ένα καρότο και ένα αυγό. Όταν αυτά έβρασαν καλά, έφτιαξε λίγο τσάι του βουνού και ρώτησε τον άνθρωπο τι βλέπει στο τσουκάλι. Ένα καρότο που έχει μαλακώσει από το βράσιμο και ένα σφιχτό αυγό της είπε εκείνος. Και τι μυρίζει, ρώτησε η γερόντισσα. Μοσχοβολάει τσάι του βουνού, της απαντάει. Ε, λοιπόν οι λύπες και οι στενοχώριες της ζωής μοιάζουν με το νερό που βράζει, του είπε η γερόντισσα. Υπάρχουν άνθρωποι που νιώθουν δυνατοί, μα αν τους βρουν αναποδιές θαρρείς και πέφτουν στο βραστό νερό σαν το καρότο που μαλακώνει και διόλου δύναμη δεν έχει πια. Άλλοι πάλι μοιάζουν με το αυγό. Μέσα τους είναι αδύναμοι και μόνο ένα τσόφλι έχουν απ΄ έξω για να τους προστατεύει. Όταν έρθουν δύσκολοι καιροί θαρρείς και πέφτουν στο βραστό νερό σαν το αυγό και, σαν αυτό, γίνονται και από μέσα τους σκληροί. Μα είναι και οι άλλοι, που θυμίζουνε το τσάι. Όταν τους βρίσκουν βάσανα, είναι και εκείνοι σα να πέφτουν σε βραστό νερό, μα ούτε σκληραίνουν, ούτε μαλακώνουν. Μεταλλάσσουν όμως το νερό σε τσάι του βουνού που ευωδιάζει. Και ευφραίνονται με τη μοσχοβολιά του όσοι βρίσκονται κοντά τους. Τις λύπες και τις στενοχώριες πάει να πει τις κάνουν γνώση, καλοσύνη και χαρά. Πήγαινε στο καλό λοιπόν και φρόντισε να είσαι σαν το τσάι…

Ευχηθείτε Σεβασμιώτατε, καθώς ανοίγεται μπροστά μας η όμορφη και κατανυκτική περίοδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, οι σκέψεις μας, τα λόγια μας και οι πράξεις μας να μοσχοβολήσουν σαν το αγνό τσάι της ιστορίας μας και να αναπαύσουν και να ευχαριστήσουν όχι μόνον εμάς και τους γύρω μας αλλά και τον Δικαιοκρίτη Κύριό μας, που τόσο πατρικά και φιλάνθρωπα δέχεται τη μετάνοια και τον πνευματικό αγώνα του καθενός από εμάς.

ΚΑΛΟ ΣΤΑΔΙΟ!!   ΤΗΝ ΕΥΧΗ ΣΑΣ!!