Β' Κατανυκτικός Ἑσπερινός,
Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, 13 Μαρτίου 2022,
Ἱερός Μητροπολιτικός Ναός Παναγίας Φανερωμένης Αἰγίου
«Ἀπό τό ἔλεος τοῦ ἀνθρώπου στόν Ἐλεήμονα Θεό».**
Σεβασμιώτατε Ποιμενάρχα μας Μητροπολίτα Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας κ. κ. Ἱερώνυμε,
Σεβασμιώτατε Γέροντα κ. Ἀμβρόσιε,
Σεβαστοί μου πατέρες,
Ἀγαπητοί μου ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Ἡ πρώτη ἑβδομάδα τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ «Καθαρά», ὅπως ὀνομάζεται, εἶχε ὡς σύνθημα τήν ψυχική καθαρότητα, δηλαδή τόν καθαρισμό τῆς σάρκας ἀλλά καί τοῦ πνεύματος ἀπό κάθε μολυσμό. Ἡ δεύτερη ἑβδομάδα, πού ξεκινάει ἀπό σήμερα μᾶς προτρέπει στά καλά ἔργα τῆς ἀρετῆς, ὥστε νά πετύχουμε τόν καθαρισμό τοῦ νοῦ καί τῆς καρδιᾶς, τῆς προσωπικότητάς μας καί τῆς ζωῆς μας ὁλόκληρης ἀπό κάθε κακό. Ἔτσι τό Ἰδιόμελο τοῦ σημερινοῦ Κατανυκτικοῦ Ἑσπερινοῦ μας δίνει μία πνευματική συμβουλή: «Δεῦτε ἐκκαθάρωμεν ἑαυτούς, ἐν ἐλεημοσύναις καί οἰκτιρμοῖς πενήτων…».1
Ἡ ὀνομασία τοῦ «Ἐλεήμονος» ἁρμόζει μόνο στό Θεό. Μᾶς τό διατυμπανίζει κι ὁ Ψαλμωδός «Ἐλεήμων ὁ Κύριος καί δίκαιος, καί ὁ Θεός ἡμῶν ἐλεεῖ» (Ψάλμ. 114,5). Ὁ Κύριος εἶναι Αὐτός πού ἐλεεῖ καί εὐεργετεῖ τούς πάντες. Τό ἔλεός Του, ἐξάλλου, φάνηκε μέ τήν ἐνσάρκωσή Του, κατά τήν ὁποία προσέλαβε ὁλόκληρη τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἀνακαίνισε τό γένος μας. Ἡ ζωή τοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ τό πιό ζωντανό καί φωτεινό παράδειγμα τοῦ κάθε χριστιανοῦ, ἀφοῦ ὁ καθένας μας προσπαθεῖ νά γίνει ἕνας μικρός Χριστός. 2
1 Τριώδιον, Κυριακή Α΄ Νηστειών (Εις τον Εσπερινόν, Στιχηρόν Ιδιόμελον, ήχος πλ. δ)΄.
2Συμεών Βενετσιάνου (Αρχιμ.), Μεγάλη Τεσσαρακοστή-η ψυχωφελής, Πειραιάς 2002, σσ. 59-60.
Ὅλοι ἐμεῖς καλούμαστε νά μιμηθοῦμε τό ἔλεός Του, παρότι, βέβαια, δέν μπορεῖ νά συγκριθεῖ τό θεῖο ἔλεος μέ τό ἀνθρώπινο ἔλεος. Ὅσο διαφέρει ἡ πονηρία ἀπό τήν ἀγαθότητα, ἄλλο τόσο διαφέρει τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ ἀπό τήν ἐλεημοσύνη τοῦ ἀνθρώπου.3 Ἐμεῖς γιά νά τοῦ μοιάσουμε πρέπει νά κάνουμε δικό μας τόν πόνο τοῦ κόσμου καί νά ταυτιστοῦμε μέ τόν τελευταῖο ἄνθρωπο πάνω στή γῆ. Καί πῶς μπορεῖ νά γίνει αὐτό; Τόν δρόμο πού ἀκολούθησε ὁ Χριστός, τόν δρόμο τῆς προσφορᾶς, τῆς ἀγάπης, τῆς θυσίας, τόν δρόμο τῆς φιλανθρωπίας καί τῆς ἐλεημοσύνης, αὐτόν τόν δρόμο καλούμαστε ὅλοι μας νά ἀκολουθήσουμε. Καί ἡ Ἁγία Ἐκκλησία μας σήμερα, στό στάδιο τῶν ἀρετῶν, πού βρισκόμαστε, ἐν ὄψει τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, μᾶς καλεῖ σέ αὐτό τό ἀγώνισμα, νά καλλιεργήσουμε τό ἔλεός μας πρός τούς πάσχοντες ἀδελφούς μας.
Καταρχάς θά πρέπει νά δοῦμε τί εἶναι ἡ «ἐλεημοσύνη». Λέει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης, ὅτι εἶναι «ἐπίτασις τῆς ἀγάπης ὁ ἔλεος», δηλαδή ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι δυνάμωμα τῆς ἀγάπης. Ὅπως ἀπό τήν σκληρότητα φυτρώνει τό μίσος, ἔτσι καί ἀπό τήν ἀγάπη βλασταίνει ἡ ἐλεημοσύνη. Ἐλεημοσύνη εἶναι ἡ ἀγαπητική μας, ἐκ φύσεως, διάθεση γιά ὅλους τούς ἀνθρώπους, ἀκόμη καί γιά ἐκείνους πού μᾶς εἶναι ἐντελῶς ἄγνωστοι. Καί εἶναι ἐκ φύσεως ἡ διάθεση αὐτή, διότι ὁ Θεός ὅλες τίς ἀγαθές πράξεις τίς ἔχει βάλει στή φύση μας. Μέσα μας βρίσκονται τά πάντα, τό εἶπε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος: «ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστιν» (Λκ. 17,21). Ἐλεημοσύνη εἶναι καί ἡ συμπάθειά μας πρός τίς ψυχικές καί σωματικές ἀφορμές, πού μᾶς δίνει κάθε συνάθρωπός μας.4
3Ιωήλ Φραγκάκου (Μητροπολίτου Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας), Ο Επιούσιος Άρτος (Ομιλίες στα Αποστολικά και Ευαγγελικά Αναγνώσματα), εκδ. Αποστολική Διακονία, σ. 33.
4Ιωήλ Φραγκάκου, ό. π., σ. 32.
Ἐλεημοσύνη εἶναι νά ἔχεις καρδιά, ἔλεγε ὁ Ἀββᾶς Παμβῶ. Ἂν ἔχεις καρδιά μπορεῖς νά σωθεῖς.5
Ὁ Ἅγιος Βασίλειος ὁ Μέγας, ὁ Ἐπίσκοπος Καισαρείας μᾶς ἐφιστᾶ τήν προσοχή, λέγοντάς μας, πώς ὅταν σᾶς ζητηθεῖ ἐλεημοσύνη, μήν πεῖτε, ὅτι αὐτός πού τήν ζητᾶ δέν εἶναι οὔτε φίλος, οὔτε συγγενής, οὔτε εὐεργέτης μου, ἀλλά εἶναι ἕνας ξένος καί ἄγνωστος, ἄρα δέν χρειάζεται νά τόν ἐλεήσω.
Διότι οἱ πάντες εἴμαστε ἑνός Πατρός παιδιά.6 Ὁ κάθε χριστιανός εἶναι ἕνα ἱερό καί ἅγιο θυσιαστήριο, ἐπάνω στό ὁποῖο μποροῦμε νά προσφέρουμε τήν θυσία τῆς ἀγάπης. ἄρα κάθε ἀδελφός μας ὄχι μόνο δέν πρέπει νά περιφρονεῖται ἀπό ἐμᾶς, ἀλλά καί νά εἶναι πρόσωπο ἄξιο εὐλαβείας καί σεβασμοῦ.7 Ἔλεγε ὁ μακαριστός γέροντας Εὐσέβιος Γιαννακάκης, ὁ Ἁγιολαυριώτης: «νά εἴμαστε πρόθυμοι νά βοηθήσουμε, τόν κάθε ἀδελφό μας, νά μήν ἀφήνουμε τόν ἑαυτό μας ἔξω ἀπό τόν θησαυρό αὐτό τῆς ἀγάπης. Διότι ἡ ἀγάπη εἶναι ὄχι ἡ γέφυρα, ἀλλά ὁ μοναδικός δρόμος, εἶναι ἡ λεωφόρος γιά τόν Παράδεισο».8
Πολλές φορές σκεφτόμαστε πώς δέν ἔχουμε τά ἀπαραίτητα ὑλικά γιά νά ἐπιτελέσουμε τό ἔργο τῆς ἐλεημοσύνης. Ἔρχεται, ὅμως, ὁ ἱερός Χρυσόστομος, καί μᾶς λέει ὅτι: «ποικίλος γάρ ὁ τῆς ἐλεημοσύνης τρόπος καί πλατεία αὕτη ἡ ἐντολή», δηλαδή, μέ ποικίλους τρόπους μποροῦμε νά ἐλεήσουμε τούς διπλανούς μας. Αὐτός πού προσεύχεται μέ δάκρυα γιά ἕναν συνάνθρωπό του εἶναι ἐλεήμων. Αὐτός πού πλεονεκτεῖ σέ κάτι καί ἔρχεται ἀρωγός σέ αὐτόν πού ὑστερεῖ εἶναι ἐλεήμων, ἀφοῦ ἄλλος εἶναι πλούσιος καί ἄλλος εἶναι φτωχός.
5Γεωργίου Φραγκιαδάκη (Ιερέως), Επί του Όρους Ομιλία, εκδ. Κυπρής, Χαϊδάρι 2018, σ. 31.
6Ανδρέου Κ. Παπαγεωργακοπούλου, Η επί του Όρους Ομιλία του Χριστού (κατά την διδασκαλία των πατέρων της Εκκλησίας), Αθήνα 1968, σ. 34.
7Γρηγορίου (Ιερομονάχου), Ο Ιησούς Χριστός, εκδ. Δόμος, σ. 165.
8Ευσεβίου Γιαννακάκη (Γέροντος), Ξεχείλισμα Πατρικής Καρδιάς, εκδ. Ι. Μ. Αγίου Ιωάννου Θεολόγου, Αιγιαλεία 2017, σ. 253.
Μᾶς τό λέει κι ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν Παῦλος: «ἐν τῷ νῦν καιρῶ τό ὑμῶν περίσσευμα εἰς τό ἐκείνων ὑστέρημα…» (Β’ Κόρ. 8,14), δηλαδή, τό δικό σας περίσσευμα ἄς ἔλθει νά καλύψει τό ὑστέρημα αὐτῶν πού πάσχουν. μέ αὐτό τόν τρόπο θά ἐπικρατήσει ἡ εὐαγγελική ἰσότητα στόν κόσμο. Αὐτός πού ἀγαπάει εἶναι ἐλεήμων, ἀφοῦ σύμφωνα μέ τόν Ἅγιο Γρηγόριο τόν Νύσσης: «ἐάν εἴχαμε ὅλοι αὐτή τήν ἀγαπητική διάθεση, θά εἶχαν ἐξαφανισθεῖ ὁ φθόνος, τό μίσος, ἡ μνησικακία, τό ψεῦδος, ἡ ἀπάτη, ὁ πόλεμος καί ἡ πλεονεξία καί τότε θά εἶχε ἐπικρατήσει ἡ ἰσονομία καί ἡ ἰσηγορία». Αὐτός πού ἐλεεῖ ψυχικά τούς διπλανούς του εἶναι ἐλεήμων, ἀφοῦ ὑπάρχουν ἄνθρωποι, πού δέν βασανίζονται μόνο ἀπό τήν ἔλλειψη ἀγαθῶν, ἀλλά ἀπό τό ἄγχος, τή μοναξιά, τίς ψυχικές ἀρρώστιες, τήν περιφρόνηση, τήν ἀπουσία τοῦ Θεοῦ στή ζωή τους, ἀπό οὐσίες, ὅπως τά ναρκωτικά, ἀπό ἔμμονες λανθασμένες ἰδέες καί θεωρίες, ἄνθρωποι πού εἶναι ναυάγια μέσα στήν κοινωνία πού ζοῦμε.9
Ὅλοι μας ἔχουμε στήν κατοχή μας κομποσχοίνια, ἑκατοστάρια, πενηντάρια, τριαντατριάρια. Μία εὐχή, πού θά κάνουμε στόν Χριστό γιά ἕναν πάσχοντα ἀδελφό μας, «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησον τόν δοῦλο σου» ἤ γιά ἕναν κεκοιμημένο ἀδελφό μας «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἀνάπαυσον τόν δοῦλο σου», μᾶς καθιστᾶ ἐλεήμονες. Αὐτός πού προσφέρει ἀκόμη καί ἕνα ποτήρι νερό σέ ἕνα διψασμένο ἄνθρωπο εἶναι ἐλεήμων. Ἐλεήμων εἶναι καί ἐκεῖνος, πού θά λυπηθεῖ γιά τήν ἀρρώστια, τήν συμφορά, τόν πόνο, τήν φυλάκιση καί τήν οἰκονομική στέρηση τοῦ πλησίον του καί θά τοῦ προσφέρει κάθε βοήθεια. ἀπό ἕναν παρηγορητικό λόγο μέχρι μία οἰκονομική ἐνίσχυση. Πόσοι ἄνθρωποι περιμένουν νά ἀκούσουν μία «καλημέρα», ἕνα εἰλικρινές «εὐχαριστῶ», ἡ ἕνα πηγαῖο «συγνώμη»;
9Ιωήλ Φραγκάκου, ό. π., σσ. 33-34.
Πόσοι περιμένουν νά ξεχάσουμε ὅσα μᾶς ἔκαναν, σέ ὅτι μᾶς ἔφταιξαν καί νά τούς συγχωρήσουμε γιά ὅσα μᾶς προξένησαν; Κανείς δέν εἶναι τόσο πλούσιος, πού νά μή χρειάζεται ἕνα χαμόγελο, οὔτε τόσο φτωχός, πού νά μήν μπορεῖ νά τό δώσει.
Πρέπει, ὅμως, νά ἀναφερθοῦμε καί στόν τρόπο, μέ τόν ὁποῖο πρέπει νά γίνεται ἡ ἐλεημοσύνη, γιά νά μᾶς δοθεῖ ἡ ἀνταμοιβή μας ἀπό τόν Κύριο ἠμῶν Ἰησοῦ Χριστό. Τόν τρόπο μᾶς τόν παραδίδει ὁ ἴδιος ὁ Κύριός μας: «σοῦ δέ ποιοῦντος ἐλεημοσύνην μή γνώτω ἡ ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου καί ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ ἀποδώσει σοι ἐν τῷ φανερῷ» (Μτθ. 6,3), ἀλλά μᾶς τό ἀναφέρει, ἐπίσης καί τό Ἰδιόμελο τοῦ σημερινοῦ Κατανυκτικοῦ Ἑσπερινοῦ, πού προαναφέραμε: «μή ἐπιγνώτω ἡ ἀριστερά, τῆς δεξιᾶς τό ἔργον».
Τό χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τῆς «ἐν τῷ κρυπτῷ» ἐργασίας μᾶς τό δίνει ἡ σημερινή εὐαγγελική περικοπή στήν Θεία Λειτουργία. Ἀκούσαμε πώς, ὅταν ὁ Χριστός ὀνόμασε τόν Ναθαναήλ «ἀγαθόν Ἰσραηλίτην ἐν ᾧ δόλος οὐκ ἔστι» καί ἐκεῖνος ἀπορώντας τόν ρώτησε «πόθεν μέ γινώσκεις;» καί κατάπληκτος ἄκουσε τήν φωνή τοῦ Χριστοῦ «πρό τοῦ σέ Φίλιππον φωνῆσαι, ὄντα ὑπό τήν συκῆν εἶδον σέ», ὁ Ναθαναήλ ἦταν βέβαιος ὅτι κανείς δέν τόν ἔβλεπε, ὅταν εἶχε ἀποσυρθεῖ, πιθανότατα σέ ἐρημικό μέρος καί βρισκόταν μόνος κάτω ἀπό μία συκιά, ἴσως προσευχόμενος ἡ ἀσχολούμενος μέ πνευματικές σκέψεις. Καί ὅμως, ὁ Χριστός τοῦ κάνει λόγο γιά ἐκείνη τήν προσωπική στιγμή. Ἄρα τόν παρακολουθεῖ ἡ ἀόρατη παρουσία τοῦ Κυρίου στίς προσωπικές στιγμές, τόν «ἔβλεπεν ἐν τῷ κρυπτῷ» καί τώρα τόν ἀποκαλύπτει «ἐν τῷ φανερῷ». Ἕνα γεγονός πού δέν μπορεῖ νά δεῖ ἀνθρώπινο μάτι.
Εἶναι πανταχοῦ παρών ὁ Χριστός, τό κατανοεῖ ὁ Ναθαναήλ
καί ὁμολογεῖ ἀνεπιφύλακτα «Ραββί, σύ εἶ ὁ υἱός τοῦ Θεοῦ. σύ εἶ ὁ Βασιλεύς τοῦ Ἰσραήλ».10
Ἀλλά καί ὁ Ὅσιος καί Θεοφόρος Πατήρ ἠμῶν Φιλάρετος ὁ Ἐλεήμων, ἔκανε πράξη τό «μή ἐπιγνώτω ἡ ἀριστερά, τῆς δεξιᾶς τό ἔργον». Ὅταν βρέθηκε στό Βυζάντιο, ὡς παππούς τῆς γυναίκας τοῦ Κωνσταντίου Στ’, καί ἔχοντας ξανά χρήματα γιά ἐλεημοσύνη, πού τοῦ εἶχε χαρίσει ὁ βασιλιάς, δέν μποροῦσε νά δώσει στόν φτωχό μία λίρα ἤ ἕνα νόμισμα, ἀλλά γέμιζε ἕνα πουγκί μέ λίρες, ἕνα ἄλλο μέ ἀσημένια καί ἕνα ἄλλο μέ χάλκινα νομίσματα, πού τοῦ κρατοῦσε ὁ ἀκόλουθός του. Τά πουγκιά ἦταν ὅμοια καί εἶχαν τήν ἴδια χωρητικότητα. Κάθε φορά πού τοῦ ζητοῦσε κάποιος φτωχός ἔδινε ἕνα ἀπό αὐτά χωρίς νά ξέρει οὔτε ὁ ἴδιος τί εἶχε μέσα, πιστεύοντας στόν Θεό πώς γνωρίζει τήν φτώχεια τοῦ καθενός καί ἀνάλογα μέ τήν ἀνάγκη πού εἶχε ὁ καθένας, θά ἔπαιρνε τό κατάλληλο πουγκί.11 Ἀκόμη, ὅταν ἐλεοῦμε, ὁ Κύριός μας θέλει νά ἐλεοῦμε χαρούμενα, μέ ἀνοιχτή καρδιά, «ἱλαρόν γάρ δότην ἀγαπᾷ ὁ Θεός» (Β’ Κόρ. 9,7). Ἐκεῖνος πού συμπαραστέκεται στόν ἀδελφό του καί τόν βλέπει ὡς τόν Χριστό, θά χαίρεται πού ἀξιώνεται νά ἐργάζεται τό ἔργο τῆς ἀγάπης πάντα μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ.12
Καί τελειώνει τό σημερινό Ἰδιόμελο ὡς ἑξῆς: «ἄλλ’ ἐν κρυπτῷ τῷ τά κρυπτά εἰδότι κράξωμεν. Πάτερ, ἄφες τά παραπτώματα ἡμῶν, ὡς φιλάνθρωπος». Δίνοντας ἀγάπη ἀπό τήν καρδιά μας στούς ἀδελφούς μας, δηλαδή, στούς ἀδελφούς του Χριστοῦ, τόσο περισσότερο θά δεχθοῦμε μέσα μας τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ.
10Νικοδήμου (Μητροπολίτου Πατρών), Μηνύματα Τριωδίου, εκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα 1990, σσ. 267-268.
1Βίος και Πολιτεία του Αγίου Φιλαρέτου του Ελεήμονος, εκδ. Ι. Μ. Αγίας Λαύρας, σ. 41.
12 Γεωργίου Φραγκιαδάκη (Ιερέως), ό. π., σσ. 30-31.
Ἄν μετατρέψουμε τήν καρδιά μας σέ μία πηγή, ἀπό ὅπου ἀναβλύζει ἡ ἀγάπη πρός τούς ἀδελφούς μας, τότε θά τρέξει καί πρός ἐμᾶς τό θεῖο ἔλεος ἀπό τήν πηγή τοῦ ἐλέους, τόν Χριστό.13
Ὅταν κανείς προσφέρει ἀγάπη καί καλοσύνη, ὅταν κάνει τό καλό καί ἐξυπηρετεῖ τόν πλησίον στίς ἀνάγκες καί τά προβλήματά του, αὐτή ἡ προσφορά τοῦ ἐπιστρέφει μέ τά δῶρα τῆς θεία εὐλογίας, τήν ἐσωτερική χαρά καί τήν ψυχική ἱκανοποίηση, τήν θεία ἀνταμοιβή καί ἐπιβράβευση.14
Ἡ νηστεία πού μπορεῖ νά κάνει κανείς χωρίς ἐλεημοσύνη, ὄχι μόνο δέν λογαριάζεται ὡς νηστεία, ἀλλά καί αὐτός πού νηστεύει καί εἶναι ἀνελεήμων, εἶναι ὅπως τονίζει ὁ χρησορρήμων θεολόγος τῆς Ἐκκλησίας μας «χειρότερος ἀπό ἐκεῖνον πού τρώγει καί μεθᾶ, καί τόσον χειρότερος, ὅσον χειροτέρα εἶναι ἡ σκληρότης ἀπό τήν ἁπαλότητα».15 Οἱ Χριστιανοί ὅλη τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή νηστεύουμε ποσοτικά καί ποιοτικά, δοκιμάζοντας τροφές πού δέν κοστίζουν ἀκριβά, ἔτσι πάντα ἐξοικονομοῦνται χρήματα πού θά μποροῦσαν νά δοθοῦν σέ ἐλεημοσύνη, ἀφοῦ τά νηστίσιμα δέν κοστίζουν ὅσο τά ἀρτύσιμα φαγητά. Βέβαια, ὅταν φθάνουμε στό σημεῖο τά νηστίσιμα νά κοστίζουν περισσότερο ἀπό τά ἀρτύσιμα φαγητά, κατανοοῦμε ὅλοι, ὅτι αὐτή ἡ νηστεία εἶναι τήρηση κάποιου τύπου καί ὄχι ἡ οὐσία τῆς νηστείας. Ἄρα ἄς φροντίζουμε ἡ νηστεία μας νά εἶναι ποσοτική καί ποιοτική, ὥστε νά ἔχουμε τήν δυνατότητα γιά τό ἀγαθό ἔργο τῆς ἐλεημοσύνης.
Σεβασμιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα, ἀγαπητοί μου ἐν Χριστῷ ἀδελφοί, «ὁ ἐλεῶν πτωχόν δανείζει Θεόν» (Πρμ.19,17), καί μᾶς ρωτᾶ ὁ Ἰω. ὁ Χρυσόστομος «ἐάν ὁ Θεός δανείζεται ἀπό ἐμᾶς, ἑπομένως εἶναι χρεώστης μας. Στήν μέλλουσα ζωή, λοιπόν, θέλουμε νά τόν ἔχουμε τόν Θεόν κριτή ἤ χρεώστη;»
13 Γρηγορίου (Ιερομονάχου), ό. π., σ. 164.
14 Νικοδήμου (Μητροπολίτου Πατρών), ό. π., σσ. 404-405.
15 Αικατερίνης Κ. Αντωνιάδου, Είπεν Γέρων…, εκδ. Άγιος Κοσμάς, Αθήνα 2016, σ. 78.
Μᾶς συμφέρει νά τόν ἔχουμε χρεώστη, αὐτό ὅμως μπορεῖ νά γίνει μόνο ἄν ἐλεήσουμε τήν εἰκόνα Του, τά παιδιά Του, τούς συνανθρώπους μας. Τότε καί μόνο τότε ἡ ἐλεημοσύνη θά γίνει ὁ συνήγορός μας μπροστά στόν θρόνο τοῦ Θεοῦ τήν ἡμέρα τῆς κρίσεως. Καί μᾶς συμβουλεύει ὁ Πατριάρχης τοῦ Θρόνου τῆς Κωνσταντινουπόλεως: «ἐνῶ ἐσύ σωπαίνεις, ἡ ἐλεημοσύνη θά σέ ὑπερασπίζεται, ἤ, καλύτερα, ἐνῶ σωπαίνεις, ἀμέτρητα στόματα εὐχαριστοῦν γιά σένα. Λοιπόν, τρέξε καί ἀγόρασε τήν σωτηρία διά τῆς ἐλεημοσύνης».16
Ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακόστη, πού διανύουμε μᾶς διδάσκει τό ἔλεος πρός τόν ἀδελφό μας. Κάποτε ὁ Ἀββᾶς Θεόδωρος τῆς Φέρμης, παρακάλεσε τόν Ὅσιο Παμβῶ νά τοῦ πεῖ ἕναν ὠφέλιμο λόγο, πού νά τόν θυμᾶται σ’ ὅλη του τή ζωή. «Ἀπόκτησε ἔλεος γιά ὅλους τους συνανθρώπους σου Ἀββᾶ Θεόδωρε, γιά νά’ χεις παρρησία στό Θεό», τοῦ εἶπε ὁ ἅγιος Γέρων.17 Αὐτός εἶναι ὁ δρόμος πού ὁδηγεῖ στόν Οὐρανό, στόν Παράδεισο, αὐτός εἶναι ὁ δρόμος, πού μπορεῖ νά μᾶς ὁδηγήσει σέ κοινωνία μέ τόν Θεό Πατέρα μας: ὁ «ἐλάχιστος ἀδελφός» μας» (Μτθ.25,40), ὁ πλησίον μας. Καί τόν δρόμο αὐτόν, ἡ Ἁγία Ἐκκλησία μας, μᾶς καλεῖ νά τόν διαβοῦμε τώρα, σήμερα καί ὄχι αὔριο. Διότι «κανείς ὁποιαδήποτε στιγμή καί ὣρα Οὐρανό περιμένει. Κάτ’ ἀκολουθίαν, Οὐρανό νά βλέπει, Οὐρανό νά ζεῖ, Οὐρανό νά γεύεται καί Οὐρανό νά ἐπιθυμεῖ», ἔλεγε ὁ Ὅσιος Γέροντας Εὐσέβιος Γιαννακάκης, ὁ Ἁγιολαυριώτης.18 Ἀμήν!
16 Γρηγορίου (Ιερομονάχου), ό. π., σ. 160.
17 Θεοδώρας Χαμπάκη, Γεροντικόν, εκδ. Ορθοδόξου Χριστιανικής Αδελφότητος «Λυδία», Θεσσαλονίκη 2002, σ. 68.
18 Ευσεβίου Γιαννακάκη (Γέροντος), ό. π., σ. 154.
** Ἀρχιμ. Φιλάρετος Θεοδωρακόπουλος
Ἱεροκήρυκας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
