Ομιλία

Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου π. Πολυκάρπου Κεντικελένη

Ιερατικού Προισταμένου του Ιερού Ναού Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Αλίμου

κατά τον Κατανυκτικό Εσπερινό

της Γ’ Κυριακής των Νηστειών (Σταυροπροσκυνήσεως), 7 Απριλίου 2024,

με θέμα:

«Οι μορφές του πνευματικού αγώνα των χριστιανών κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και η ενίσχυσή τους από την προσκύνηση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού.»

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ.κ. Ιερώνυμε,

Αγαπητοί Πατέρες,

Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί,

Με τον Μεγάλο αυτόν Κατανυκτικό Εσπερινό, που με τόση ευλάβεια και πίστη τελούμε απόψε στην Ιερά Μητρόπολή σας, ενισχύουμε το στάδιο της πνευματικής ασκήσεως και ψυχικής προετοιμασίας προκειμένου να μετάσχουμε με καθαρή καρδία στη χαρά του Αναστάντος Χριστού μας.

Βέβαια, αγαπητοί μου αδελφοί, εμείς οι ορθόδοξοι χριστιανοί, πρέπει να ευρισκόμεθα σε μία διαρκή, καθημερινή πορεία πνευματικής και ηθικής καλλιέργειας. Οφείλουμε αδιαλείπτως να εργαζόμεθα τον καλόν αγώνα, με απώτερο σκοπό την κατά Χάριν Θεού θέωσή μας. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι ο Δημιουργός μας μάς έπλασε κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσίν Του και έχουμε την ιερή υποχρέωση να τείνουμε προς Αυτόν. Πώς όμως θα γίνει αυτό; Και πόσο εύκολο είναι για όλους μας; Στο ερώτημα αυτό την απάντηση έρχεται να δώσει ο Θείος Λόγος της Εκκλησίας μας, ο διαπνεόμενος από την αγάπη του Χριστού προς τον άνθρωπο, η οποία εκφράσθηκε με τα ζωοποιά Πάθη και κυρίως με τη Θεία Σταύρωσή Του.

Ο ίδιος ο Κύριος είπε ότι: “Δεῖ τόν υἱόν τοῦ ἀνθρώπου σταυρωθῆναι” (Λουκ. 24, 7). Δεν μπορεί διαφορετικά να γίνει το Πάθος, παρά μόνο διά του Σταυρού, την προσκύνηση του οποίου εορτάσαμε σήμερα, Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως. Και δεν είναι τυχαίο το γεγονός αυτό, αγαπητοί μου. Οι Άγιοι Πατέρες έκριναν απαραίτητο να εορτάζεται μεγαλοπρεπώς η εύρεση του Τιμίου Σταυρού πάντοτε κατά την Γ’ Κυριακή των Νηστειών προς ενίσχυση και ενθάρρυνση των αγωνιζομένων τον αγώνα της αρετής κατά το μακρό αυτό στάδιο της προσευχής και της νηστείας.

Ο Σταυρός, όπου και αν σημειωθεί, ευλογεί, αγιάζει, φωτίζει και χαρίζει όλα τα της ψυχής μας σωτήρια. Γι’ αυτό όλες μας τις σκέψεις και τα έργα τα στηρίζουμε στο σημείο του θείου Σταυρού. Προσκυνώντας το σεβάσμιο και Τίμιο Ξύλο του Σταυρού, μεγαλύνουμε και δοξάζουμε τον Χριστό μας, ο Οποίος σταυρώθηκε πάνω σε αυτό διά την ημών σωτηρίαν.

Σήμερα, Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως, αντλήσαμε πνευματική στήριξη και δύναμη για να συνεχίσουμε την προσπάθεια ειλικρινούς μετανοίας για τα λάθη ή τις παραλείψεις, στις οποίες η αδύναμη ανθρώπινη υπόστασή μας μάς υπέβαλε, αλλά και πηγαίας, εκ βάθους συγχωρήσεως όλων όσων θεωρούμε ότι μας σκανδάλισαν.

 Ιδιαίτερα κατά το διάστημα αυτό του εκκλησιαστικού μας έτους, που περιλαμβάνει την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, προβάλλεται ως κύριος σκοπός αυτής, η πνευματική προετοιμασία, ώστε να υποδεχθούμε “ψυχαῖς καθαραῖς καί ἀρρυπώτοις χείλεσι” τον Νυμφίο Χριστό, να φωτιστούμε με το Άγιο Φως της ελπίδας και της σωτηρίας, γενόμενοι μέτοχοι της αλήκτου ευφροσύνης που διαχέεται στην ψυχή μας κατά την ένδοξη Ανάστασή Του.  

Βέβαια για να γίνουμε εμείς οι άνθρωποι κοινωνοί και μέτοχοι της Βασιλείας του Θεού, χρειάζεται να εισέλθουμε σε μία κατάσταση προβληματισμού, εγκράτειας, αυτοκριτικής και περισυλλογής με γνώμονα τη διδασκαλία του Χριστού.

Βασική προϋπόθεση της πνευματικής αυτής προετοιμασίας είναι αρχικά η θεοσύστατη νηστεία. Μέσω της νηστείας ο άνθρωπος γίνεται εγκρατής, χαλιναγωγεί το πάθος της λαιμαργίας και αποστρέφεται των υλικών αγαθών και απολαύσεων και έτσι ασκείται πνευματικά και ανακαινίζεται εσωτερικά. Όμως, όπως τονίζει στον δεύτερο λόγο του «Περί νηστείας» ο Μέγας Βασίλειος, «Ἀληθής νηστεία ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσις, ἐγκράτεια γλώσσης, θυμοῦ ἀποχή, ἐπιθυμιῶν χωρισμός, καταλαλιᾶς, ψεύδους καί ἐπιορκίας· ἡ τούτων ἔνδεια νηστεία ἐστίν ἀληθής καί εὐπρόσδεκτος».

Επομένως, για να αποτελέσει η Αγία Τεσσαρακοστή μία περίοδο σπουδαίας συνεισφοράς στη θεραπεία των πνευματικών νοσημάτων μας, που δυσκολεύουν και αμαυρώνουν τον νου και τη ζωή μας, αλλά πρωτίστως λυπούν τον Θεό, ας ταυτίσουμε το νόημα της νηστείας με την αποχή και τη διαγραφή διαπαντός από τη ζωή μας κάθε ίχνους φιλαυτίας, εγωισμού, κατάκρισης του πλησίον, εκμετάλλευσης, αδικίας, θυμού, κακίας, απιστίας και υποκρισίας.

Αν δεν ταπεινωθούμε, αποποιούμενοι κάθε προσπάθεια ατομικής προβολής, αν δεν εργαστούμε με πνεύμα αλληλεγγύης και με αίσθημα αγάπης στηριζόμενοι στον φιλεύσπλαχνο Χριστό μας και εάν παραδειγματιζόμενοι από την εκούσια θυσία Του δεν καταβάλουμε και εμείς τον πνευματικό μας αγώνα, τότε κάθε άλλου είδους νηστεία είναι, αν όχι περιττή, ανώφελη και ανούσια.

Αλλά και ο τρόπος που ασκούμαστε στη νηστεία πρέπει να είναι διακριτικός μυστικός και προσωπικός. Η νηστεία ως άσκηση θα συνεισφέρει στην πνευματική μας πρόοδο και την ψυχική μας κάθαρση, εφόσον γίνεται «εν κρυπτώ» και με χαρούμενη διάθεση. Ο νηστεύων χριστιανός επιδέχεται της Θείας Χάριτος, η οποία ανακλάται στο χαρούμενο πρόσωπό του. Ο νηστεύων χριστιανός χαίρεται που μέρα με τη μέρα πλησιάζει όλο και πιο κοντά στην Ανάσταση του Κυρίου του,  αλλά και στη δική του εν γένει ανασύσταση.

Καλούμεθα επίσης, αγαπητοί μου, κατ’ αυτή την αγία περίοδο να εντείνουμε τις προσευχές μας προς τον Τριαδικό Θεό, εκφράζοντας με αυτές την αμέριστη αγάπη και την ακράδαντη εμπιστοσύνη προς το πρόσωπό Του. Οι χριστιανοί καθημερινώς και αδιαλείπτως οφείλουμε να προσευχόμεθα και να αιτούμεθα από τον Θεό συγχώρηση των αμαρτημάτων μας. Η προσευχή μας, αδελφοί μου, πρέπει να είναι αληθινή και ειλικρινής.

Με “πνεῦμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην καί τεταπεινωμένην” (Ψαλ. 50, 19), γονυπετείς πρέπει να παρακαλούμε τον Χριστό να δεχθεί τις δεήσεις και τις προσευχές μας. Κι ο φιλάνθρωπος Θεός ευφραίνεται όταν ο κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσίν Του άνθρωπος κλίνει την κεφαλή και το γόνυ ευλαβικώς, εκζητώντας τη Θεία Χάρη για να ανακάμψει ψυχικά και πνευματικά. Όπως τονίζει άλλωστε και ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, η προσευχή είναι: «ένωση ανθρώπου και Θεού, συντήρηση του κόσμου, καταλλαγή με τον Θεό, μητέρα των δακρύων, συγχώρηση των αμαρτημάτων, τείχος που προστατεύει από τις θλίψεις και τους πειρασμούς, συντριβή των δαιμονικών επιθέσεων, πρόξενος των θείων χαρισμάτων, φωτισμός του νου, καθρέφτης της πνευματικής προκοπής».

Για να μπορέσουμε όμως να αιτούμεθα διά της προσευχής μας την συγχώρηση και την ύπαρξη του Χριστού στη ζωή μας, πρέπει κι εμείς να συγχωρούμε τον συνάνθρωπό μας. Το να ζητούμε μόνο, χωρίς να δίνουμε, είναι, αν μη τι άλλο, ένδειξη εγωισμού και αυταρέσκειας, στοιχεία που δε συνάδουν με τον Θείο Λόγο. Ο Χριστός μάς διδάσκει “ἀγαπᾶτε ἀλλήλους” και παροτρύνει «ἀγάπα τόν πλησίον σου ὡς σεαυτόν».

Οφείλουμε, λοιπόν, πρώτα να συγχωρήσουμε τον συνάνθρωπό μας και να ζητήσουμε και από εκείνον να μας συγχωρήσει, εφόσον τον αδικήσαμε, και εν συνεχεία με καθαρή καρδιά να ζητήσουμε από τον φιλεύσπλαχνο Θεό να μας συγχωρήσει τα έργω, λόγω ή διανοία παραπτώματά μας.

Γι’ αυτό πρέπει να αποβάλουμε την αμετανοησία από τη ζωή μας και αφού σταθούμε με ειλικρίνεια, τιμιότητα και παραδοχή απέναντι στις αμαρτίες μας να μετανοήσουμε πραγματικά γι’ αυτές. Τότε θα αισθανθούμε την ψυχή μας ανάλαφρη, την καρδιά μας καθαρή και τη συνείδησή μας ήσυχη.

Μέσω της ειλικρινούς και αμετακλήτου μετανοίας θα νιώσουμε ψυχική ανάταση και γαλήνη, θα αναπτερωθούμε, αφού θα έχουμε απεγκλωβιστεί από τη ζοφερή αμαρτία, που συνθλίβει τις ψυχές των σύγχρονων ανθρώπων μέσω της χρησιμοθηρίας, της ιδιοτέλειας, του εγωκεντρισμού, της υποκρισίας και της αδικίας και εν τέλει της κενοδοξίας και της ματαιοδοξίας, στοιχεία που χαρακτηρίζουν δυστυχώς τις σύγχρονες απρόσωπες και υλιστικού χαρακτήρα κοινωνίες.

Κι αυτό γιατί ο σύγχρονος άνθρωπος είναι εγκλωβισμένος σε έναν χρησιμοθηρικό κόσμο, που χαρακτηρίζεται από το μάταιο κυνήγι απόκτησης υλικών αγαθών, από την προσπάθεια προβολής ενός επιδεικτικού τρόπου ζωής, που κρύβει βέβαια το ψυχικό κενό και την ανασφάλειά του. Ως εκ τούτου, δεν διαθέτει χρόνο για περισυλλογή και αυτοκριτική. Οι κοινωνικές συνιστώσες του καθωσπρεπισμού και της έξωθεν καλής μαρτυρίας σε συνδυασμό με την κενόδοξη τάση του ανθρώπου για επίδειξη ισχύος, αλλοιώνουν άλλωστε την πνευματικότητά του και συμβάλλουν στη μείωση των αξιακών του αποθεμάτων. Έτσι οι ηθικές αξίες, όπως η αλληλεγγύη, ο σεβασμός, η αίσθηση του δικαίου, η εντιμότητα, η διακριτικότητα, η ταπεινότητα και η ευγένεια, έχουν δυστυχώς, κατά ένα μεγάλο μέρος, εκλείψει από τη ζωή του σύγχρονου, κατά τα άλλα, υπερανθρώπου.

Επειδή όμως η υποτιθέμενη αυτή παντοδυναμία, με μαθηματική ακρίβεια, δεν έχει μεγάλη διάρκεια, αλλά είναι άκρως επιφανειακή και βραχυπρόθεσμη, ο Θεός, προκειμένου να σώσει τον άνθρωπο από την ηθική αυτή κατάπτωση, τον καλεί μέσω της βιωματικής προσεγγίσεως της νηστείας, της μετανοίας, της προσευχής και της υπακοής, να ανακάμψει ψυχικά και πνευματικά.

Ο Τριαδικός Θεός μάς δίνει μέσω του Θείου Λόγου των Ευαγγελίων τα φτερά για να απεγκλωβιστούμε από το τέλμα της αμαρτίας, του εγωκεντρισμού, της φιλαυτίας και της αλαζονείας και να ενωθούμε και πάλι μαζί Του. Αρκεί βέβαια να το επιθυμούμε και να το αποζητούμε κι εμείς γιατί ο Χριστός είναι αγάπη φιλελεύθερη και όχι καταναγκαστική. Η λέξη καταναγκασμός δεν συνάδει με την ορθόδοξη χριστιανική πίστη. Η Εκκλησία του Χριστού είναι ανοιχτή προς όλους αδιακρίτως και ισοτίμως και αποτελεί την οδό που ενώνει τον επίγειο άνθρωπο με τον Ουράνιο Θεό του. Ο εκκλησιασμός αποτελεί μέθεξη των Ιερών Μυστηρίων, ευλαβική προσκύνηση και δοξολογία του Τριαδικού Θεού, της Παναγίας και των Αγίων και, εν τέλει, πνευματικό δίαυλο επικοινωνίας ανάμεσα στον άνθρωπο και τον Δημιουργό του.

Μπορούμε ασφαλώς, αδελφοί μου, να στηρίξουμε την ελπίδα μας στον Ζωοποιό Σταυρό, εφόσον είναι σκάλα που ανεβάζει στους Ουρανούς, οδός που οδηγεί προς την αρετή, είναι πρόξενος ζωής πνευματικής, κατάργηση του θανάτου και απαλλαγή από τη φθορά. Έχει τη δύναμη να σβήσει τη φλόγα των παθών μας, από τα οποία ο σύγχρονος άνθρωπος καταδυναστεύεται, και να καταργήσει τον αιώνιο πνευματικό θάνατο.

Ο Τίμιος Σταυρός, ο άξιος προσκυνήσεως και σεβασμού, το κλειδί για τη Βασιλεία των Ουρανών, μας ενδυναμώνει μέσα σε κλίμα περισυλλογής να διέλθουμε το υπόλοιπο του ιερού αυτού σταδίου, ώστε δικαίως και εμείς να συσταυρωθούμε και να αναστηθούμε πνευματικά και ψυχικά, μαζί με τον Κύριό μας και Θεό μας. Σήμερα η ανάγκη προσκυνήσεως του Παναγίου Σταυρού και η έκφραση εμπιστοσύνης στην καθαρτική δύναμή Του είναι πιο αναγκαίες από ποτέ.

Όμως, αγαπητοί μου αδελφοί, η κοινωνία με τον Θεό πρέπει να αποτελεί και προσωπική επιδίωξη του καθενός χωριστά.

Όσον αφορά βέβαια στους γονείς έχουν το καθήκον να στρέψουν τα παιδιά τους προς την Εκκλησία, όχι βέβαια υπό τη μορφή της υποχρέωσης ή πολλώ δε μάλλον της απειλής. Οι γονείς οφείλουν να εξηγούν στα παιδιά τους το νόημα των εκάστοτε εορτών, τη σημασία της χρονικής ακολουθίας αυτών, καθώς και τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για τον εορτασμό τους.

Οι νέοι, από την άλλη πλευρά, πρέπει να συνειδητοποιήσουν τη δύναμη της αγάπης του Χριστού προς αυτούς μέσω της βιωματικής τους συμμετοχής στην εκκλησιαστική ζωή, αλλά και μέσω του ζωντανού παραδείγματος των γονέων τους. Επίσης, καλό είναι να αντιλαμβάνονται τον λόγο που μία περίοδος της εκκλησιαστικής μας ζωής είναι χαρμόσυνη, ενώ κάποια άλλη είναι περισσότερο κατανυκτική, ούτως ώστε να τις βιώνουν συνειδητά και όχι να ζουν σε μια διαρκή πλάνη.

Αν, λοιπόν, όντως οι νέοι, αλλά και όλοι οι άνθρωποι, οι Βαπτισμένοι εις το όνομα της Αγίας Τριάδος, προβληματιστούν και επανεξετάσουν τη σχέση τους με τον Νυμφίο Χριστό, τότε θα νιώσουν αυτομάτως και χαρισματικώς την εσωτερική ανάγκη να νηστεύσουν, να μετανοήσουν και με καθαρά την καρδία να ζητήσουν από τον Θεό μέσω της προσευχής τη συγχώρηση και των δικών τους αμαρτιών, διότι «ουδείς αναμάρτητος». Τότε θα συνειδητοποιήσουν ότι χαρούμενοι και ευτυχισμένοι θα είναι μόνο εάν βαδίζουν στα Βήματα του Χριστού, βιώνοντας μέσα από τις Ιερές Ακολουθίες της Εκκλησίας τα Άγια Πάθη Του και εορτάζοντας την Αγία Ανάστασή Του.

Σε αυτή τη θεάρεστη προσπάθεια αρωγός θα είναι ο ίδιος ο Χριστός, ο Οποίος με τον Σταυρό έρχεται να φανερώσει και να βεβαιώσει ότι η ανθρώπινη φύση σώζεται μέσα στο πάθος της Τριαδικής αγάπης. Ο Σταυρός είναι το μέγα μυστήριο της θείας φιλανθρωπίας, το ενέχυρο της θείας ευσπλαχνίας και σωτηρίας, η πιο γήινη και ψηλαφητή εικόνα του ουράνιου σταυρού της αγάπης, δηλαδή της κατάλυσης του θανάτου και του θριάμβου της ζωής. Γι’ αυτό και προσκυνείται ως το φοβερό και υπερένδοξο μυστήριο θριάμβου και αναστάσεως, χαράς και δόξας, νίκης και αθανασίας, αγάπης και ευφροσύνης και ιστορίας θριαμβευτικής: “Δεῦτε προσκυνήσωμεν, τό τῆς ζωῆς ἡμῶν πρόξενον, πεφηνός ξύλον σήμερον, Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, τόν Σταυρόν, δι' οὗ περ θάνατος ἐτρώθη, καί ἡ ἀνάστασις ἡμῶν τοῖς ἐπταικόσιν ἐκαινουργήθη σαφῶς, τῷ ρυσαμένῳ κράζοντας· ὁ δι' ἡμᾶς ἑκουσίως παθών, ἵνα σώσῃς τά σύμπαντα, ὁ Θεός ἡμῶν δόξα σοι”.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός διδάσκει ότι “κάθε πράξη και κάθε θαύμα του Χριστού είναι θείο και θαυμαστό, αλλά το πιο θαυμαστό απ’ όλα είναι ο Τίμιος Σταυρός Του. Γιατί τίποτα δεν δάμασε τον θάνατο, δεν εξιλέωσε το πρώτο ζεύγος, δεν απογύμνωσε τον Άδη, δεν έφερε την Ανάσταση, δεν χάρισε τη δύναμη στον άνθρωπο να νικήσει τον ίδιο τον θάνατο, δεν ετοίμασε την επιστροφή του στην πρωταρχική ευλογία, δεν άνοιξε την πύλη του Παραδείσου, δεν έβαλε την ανθρώπινη φύση να καθίσει στα δεξιά του Θεού, όσο ο Σταυρός του Κυρίου μας Ιησού Χριστού”. Όλη η πληρότητα της οικονομίας του Σταυρού έγκειται στο γεγονός ότι πάνω στο ξύλο Του δεν καρφώθηκε απλώς ένας αθώος, αλλά ο Θεός, “ὁ Βασιλεύς τῆς Δόξης”.

Ως εκ τούτου, ο Σταυρός δεν είναι πια το ξύλο της οδύνης, αλλά το δέντρο της ζωής, σημείο δόξας, δύναμη ελπίδας, δεν είναι αιτία πένθους, αλλά πηγή πασχάλιας παράκλησης: “Καί γάρ τό Πάσχα ἡμῶν, ὑπέρ ἡμῶν ἐτύθη Χριστός” (Α’ Κορ. 5, 7). Έτσι ο Σταυρός λειτουργείται αδιαίρετα με την Ανάσταση μέσα στο μυστήριο της Θείας Οικονομίας. Η χαρά της Ανάστασης έρχεται διά του Σταυρού στον κόσμο και είναι χαρά γιατί νικήθηκε ο θάνατος.

Αδελφοί μου,

Η Ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία είναι ζωντανή. Καθημερινά νιώθουμε στη ζωή μας την παρουσία του Ιησού Χριστού και της Υπεραγίας Θεοτόκου. Πολύ συχνά οι χριστιανοί ομολογούν ότι έχουν βιώσει μικρά ή μεγάλα θαύματα τόσο οι ίδιοι, όσο και δικά τους πρόσωπα. Ανά πάσα ώρα πολλοί άνθρωποι προστρέχουν με δάκρυα στα μάτια να ανάψουν ένα κερί και να ευχαριστήσουν τον Θεό, σιωπηλά και διακριτικά, αποφεύγοντας κάθε μορφή επίδειξης και έπαρσης. Καθ’ όλο το διάστημα της ημέρας στις Ιερές Μονές γίνονται δεήσεις και παρακλήσεις για τη σωτηρία των ψυχών ημών.

Εμείς λοιπόν, δεν μπορούμε να στεκόμαστε αδιάφοροι απέναντι σε όλα αυτά. Πρέπει κι εμείς, στον βαθμό που ο καθένας από εμάς μπορεί, να καταβάλλουμε τον προσωπικό πνευματικό μας αγώνα και η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η καταλληλότερη περίοδος για την επίτευξη του στόχου της ψυχικής μας ανάτασης και της ηθικής μας βελτίωσης. Ακόμη και η σωματική μας υγεία επωφελείται, αφού με τη νηστεία αποποιούμεθα πολλές επιβλαβείς γαστριμαργικές μας συνήθειες, αλλά και με τη μετάνοια και την προσευχή πετυχαίνουμε την ειρήνευση και τη γαλήνευση της ψυχής μας. Αφήνοντας τη ζωή μας στα χέρια του Χριστού μας, αποβάλλουμε κάθε νοσηρό αίσθημα και ψυχικό άλγος, το οποίο προκαλείται από το άγχος, τον φόβο και την ανασφάλεια.

 Γι’ αυτό ας επιστρέψουμε αδελφοί μου στον δρόμο του Θεού. Ας ζήσουμε χριστιανικά, κατά το θέλημά Του και σύμφωνα με τις εντολές Του. Ας επαναπροσδιορίσουμε τις αξίες μας, σεβόμενοι τη θρησκευτική μας παράδοση. Μη δειλιάζουμε να ενωθούμε και πάλι με τον Θεό, φοβούμενοι μήπως και θεωρηθούμε αδύναμοι και οπισθοδρομικοί. Ο Χριστός μας είναι η αληθινή ζωή και το θεμέλιο της πραγματικής προόδου μας. Ας Τον εμπιστευθούμε και ας αποζητήσουμε μέσω της ειλικρινούς μεταμέλειάς μας, της νηστείας και της προσευχής, να περιφρουρεί αδιαλείπτως την προσωπική, οικογενειακή και  κοινωνική μας ζωή. Και να έχετε τη βεβαιότητα ότι Εκείνος δεν θα μας εγκαταλείψει ποτέ.

Ας προσευχηθούμε ο Σταυρός ο Τίμιος, η ισχύς της οικουμένης, το στέρεο φρούριο της Χριστιανικής Εκκλησίας, το άθραυστο οχύρωμα, να μας ενδυναμώσει με την αήττητη δύναμή Του και να μας καταξιώσει να διέλθουμε το υπόλοιπο του πνευματικού μας αγώνα με ελπίδα, ώστε η Αγία ταύτη Μεγάλη Τεσσαρακοστή να αποτελέσει εφαλτήριο προσπάθειας επανασύνδεσής μας με τον Θεό, με την αλήθεια και με το πραγματικό νόημα της ζωής.

Έτσι, βιώνοντας με κατάνυξη, πίστη και αγάπη προς τον Θεό, την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, αλλά και μετέχοντας στα Ιερά Μυστήρια της Εξομολογήσεως και της Θείας Ευχαριστίας, θα μπορέσουμε να γίνουμε κοινωνοί του εκουσίου Πάθους του Χριστού και να αισθανθούμε το μέγεθος της φιλανθρωπίας και της φιλευσπλαχνίας Του. Με καρδιά διαρρηγνυομένη θα Τον ευχαριστήσουμε και συμπορευόμενοι με Αυτόν θα ζήσουμε και εμείς την κορύφωση της θυσίας, που υποδεικνύεται από την αληθινή, χριστιανική αγάπη και φωτιζόμενοι από τη δύναμη του Αγίου Φωτός θα έχουμε τη Θεία Χάρη, την ευλογία και τη χαρά να εορτάσουμε ανανεωμένοι την του Χριστού Αγίαν Ανάστασιν· γεγονός που για εμάς τους Ορθοδόξους χριστιανούς εμπερικλείει όλη την αλήθεια της πίστεώς μας και συγχρόνως μας μετατρέπει αυτομάτως από φθαρτούς σε άφθαρτους και μας εισάγει από την πρόσκαιρη, αλλά καθοριστική για τη σωτηρία της ψυχής μας, ζωή, στην αιώνια, Ουράνια Βασιλεία κοντά στον Χριστό.

Εύχομαι, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός να μας διαφυλάττει και να μας αναδείξει άξιους κοινωνούς των Ζωοποιών Αυτού Παθών, ούτως ώστε να καταξιωθούμε και της Λαμπροφόρου Αναστάσεως.

Ευλογημένο και σωτήριο το υπόλοιπο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής και καλή Ανάσταση!